Sôi bụng là gì?

Sôi bụng là âm thanh “ục ục” phát ra từ hệ tiêu hóa, do nhu động ruột co bóp mạnh hoặc khí, dịch di chuyển trong đường ruột. Triệu chứng này có thể đi kèm với:

• Cảm giác đầy bụng, chướng bụng
• Buồn đi ngoài, tiêu chảy hoặc táo bón
• Đau bụng âm ỉ hoặc từng cơn
• Ợ hơi, ợ chua

Nếu sôi bụng xảy ra thường xuyên, đặc biệt sau khi ăn, cần tìm hiểu nguyên nhân và có hướng điều trị phù hợp.

Nguyên nhân gây sôi bụng phổ biến

Sôi bụng là âm thanh phát ra từ hoạt động tiêu hóa trong đường ruột. Đây là hiện tượng sinh lý bình thường, nhưng nếu xảy ra thường xuyên, kèm theo khó chịu, đầy hơi hoặc rối loạn tiêu hóa, có thể liên quan đến một số nguyên nhân sau:

• Đói bụng: Khi dạ dày rỗng, nhu động ruột và dịch tiêu hóa vẫn hoạt động, tạo ra tiếng sôi bụng đặc trưng. Đây là nguyên nhân phổ biến và lành tính.
• Ăn quá nhanh hoặc nuốt nhiều không khí: Nuốt không khí trong khi ăn, uống nước có gas hoặc nói chuyện khi ăn có thể gây tích tụ khí trong ruột, dẫn đến sôi bụng và ợ hơi.
• Chế độ ăn không phù hợp: Ăn nhiều thực phẩm gây sinh hơi như đậu, bắp cải, hành, đồ chiên rán, sữa (nếu không dung nạp lactose) có thể làm tăng khí trong đường ruột, dẫn đến sôi bụng và đầy hơi.
• Rối loạn tiêu hóa: Người bị hội chứng ruột kích thích, viêm đại tràng hoặc loạn khuẩn đường ruột thường có triệu chứng sôi bụng kéo dài, kèm theo chướng bụng, đau âm ỉ và rối loạn đại tiện.
• Căng thẳng, lo âu: Hệ tiêu hóa rất nhạy cảm với cảm xúc. Căng thẳng có thể khiến nhu động ruột thay đổi, gây ra cảm giác “bụng kêu” liên tục, nhất là ở người có dạ dày yếu.
• Dị ứng hoặc không dung nạp thực phẩm: Một số người có cơ địa nhạy cảm với sữa, gluten hoặc các phụ gia thực phẩm, khi ăn vào dễ gây rối loạn tiêu hóa và sôi bụng.

☛ Tham khảo thêm: Bụng sôi nhưng không đói – nguyên nhân, cách xử lý

Các loại thuốc chữa sôi bụng phổ biến

Sôi bụng thường là biểu hiện của hoạt động tiêu hóa, tuy nhiên nếu xảy ra liên tục, kèm theo đầy hơi, chướng bụng, tiêu chảy hoặc đau âm ỉ, thì việc can thiệp bằng thuốc có thể cần thiết. Việc sử dụng thuốc chữa sôi bụng cần dựa vào nguyên nhân gây ra tình trạng này, từ đó lựa chọn nhóm thuốc phù hợp. Dưới đây là các loại thuốc phổ biến thường được bác sĩ chỉ định hoặc tư vấn sử dụng:

1. Thuốc chống đầy hơi (Simethicone)

Đây là nhóm thuốc giúp làm giảm lượng khí dư thừa trong đường tiêu hóa – một trong những nguyên nhân gây sôi bụng, căng tức bụng và khó chịu.

Cơ chế tác dụng: Simethicone phá vỡ các bóng khí nhỏ trong ruột thành bong bóng lớn hơn, dễ bị hấp thu hoặc đào thải.

Ví dụ phổ biến: Espumisan, Phazyme.

Ưu điểm: Tác dụng nhanh, an toàn, dùng được cho người lớn, trẻ em, phụ nữ mang thai.

Loại thuốc này thường được sử dụng khi sôi bụng xảy ra sau ăn no, do ăn nhanh, nuốt hơi hoặc ăn nhiều thực phẩm sinh hơi.

2. Thuốc giảm tiết acid dạ dày

Trong nhiều trường hợp, sôi bụng là biểu hiện của dạ dày tăng tiết acid hoặc trào ngược dạ dày thực quản. Khi đó, thuốc giảm tiết acid có thể giúp cải thiện triệu chứng hiệu quả.

Nhóm thuốc chính bao gồm:

• Antacid (trung hòa acid): Phosphalugel, Maalox.
• Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Omeprazole, Esomeprazole, Pantoprazole.
• Thuốc kháng histamin H2: Famotidine.

Những loại thuốc này cần dùng theo đơn và đúng thời điểm (thường trước ăn sáng), vì dùng sai cách có thể gây rối loạn tiêu hóa hoặc ảnh hưởng đến hấp thu vi chất.

3. Men tiêu hóa và men vi sinh

Nếu sôi bụng kèm theo cảm giác khó tiêu, đầy bụng sau ăn, hoặc xảy ra sau khi dùng kháng sinh, thì men tiêu hóa và men vi sinh có thể giúp cải thiện tình trạng:

• Men tiêu hóa: Bổ sung enzym hỗ trợ tiêu hóa thức ăn, thích hợp cho người tiêu hóa yếu hoặc rối loạn hấp thu. Ví dụ: Neopeptine, Pancreatin.
• Men vi sinh: Cân bằng hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ người bị loạn khuẩn hoặc tiêu chảy nhẹ. Ví dụ: Enterogermina, BioGaia, Lactomin.

Các loại men này thường được dùng trong vài ngày đến một tuần, tùy theo chỉ định và tình trạng của người bệnh.

4. Thuốc chống co thắt cơ trơn đường ruột

Khi sôi bụng đi kèm với đau âm ỉ, cảm giác quặn bụng hoặc tiêu chảy – đặc biệt ở người có hội chứng ruột kích thích (IBS), bác sĩ có thể chỉ định thuốc chống co thắt: Spasmaverine, Buscopan, Duspatalin.

Tác dụng: Làm giãn cơ trơn ruột, giảm nhu động ruột quá mức.

Thuốc giúp làm dịu hoạt động quá mức của ruột, từ đó giảm cả sôi bụng và các triệu chứng kèm theo.

5. Thuốc diệt ký sinh trùng (thuốc tẩy giun)

Ở một số người, sôi bụng kéo dài có thể do nhiễm giun, đặc biệt là giun đũa hoặc giun kim. Khi có dấu hiệu nghi ngờ như ngứa hậu môn, rối loạn tiêu hóa, hoặc từng lâu chưa tẩy giun, bác sĩ có thể kê đơn thuốc diệt ký sinh trùng:

Thuốc phổ biến: Albendazole, Mebendazole.

Lưu ý: Nên tẩy giun định kỳ mỗi 6 tháng, đặc biệt ở trẻ em và người lớn sống trong môi trường dễ tái nhiễm.

Bài thuốc dân gian chữa sôi bụng nhẹ

Trong dân gian, nhiều người thường áp dụng các mẹo và bài thuốc từ thảo dược tự nhiên để giảm sôi bụng khi triệu chứng còn nhẹ, chưa cần dùng đến thuốc tây. Những nguyên liệu này dễ tìm, cách thực hiện đơn giản và khá an toàn nếu dùng đúng cách. Dưới đây là một số bài thuốc phổ biến:

Gừng tươi

Cách dùng:

• Thái vài lát gừng tươi mỏng, hãm với nước sôi trong 5–10 phút, có thể thêm một ít mật ong.
• Uống khi còn ấm, tốt nhất sau bữa ăn hoặc khi cảm thấy bụng sôi, đầy hơi.

Công dụng: Gừng có tính ấm, giúp kích thích tiêu hóa, giảm co thắt đường ruột và hỗ trợ đào thải khí dư trong bụng.

Lá tía tô

Cách dùng:

• Dùng khoảng 10–15g lá tía tô tươi, rửa sạch, giã hoặc vò nát rồi hãm với nước sôi.
• Có thể nấu thành nước uống hoặc ăn kèm trong bữa ăn để hỗ trợ tiêu hóa.

Công dụng: Tía tô giúp làm ấm bụng, giảm đầy hơi, chống co thắt nhẹ – thích hợp cho người sôi bụng do lạnh bụng hoặc ăn thức ăn lạ.

Húng chanh (Tần dày lá)

Cách dùng:

• Rửa sạch vài lá húng chanh, giã nát, vắt lấy nước cốt, thêm một chút muối loãng để uống.
• Có thể hấp cách thủy với đường phèn cho dễ uống hơn.

Công dụng: Húng chanh có tác dụng làm dịu ruột, kháng khuẩn nhẹ, hỗ trợ giảm sôi bụng và tiêu hóa tốt hơn, nhất là khi sôi bụng đi kèm cảm giác tức bụng, khó chịu.

Nước ấm pha mật ong

Cách dùng: Hòa 1–2 thìa cà phê mật ong vào 200ml nước ấm, uống vào buổi sáng lúc đói hoặc sau khi ăn.

Công dụng: Mật ong giúp làm dịu niêm mạc ruột, hỗ trợ tiêu hóa và có thể cải thiện tình trạng sôi bụng nhẹ ở người bị kích ứng dạ dày.

☛ Tham khảo đầy đủ tại: 10 mẹo chữa sôi bụng tại nhà không cần thuốc!

Khi nào nên đi khám bác sĩ?

Bạn nên đến cơ sở y tế nếu:

• Sôi bụng kèm tiêu chảy kéo dài > 3 ngày
• Có sốt, phân có máu, đau bụng quặn từng cơn
• Sụt cân nhanh, chán ăn, buồn nôn, nôn
• Trẻ em, người già bị sôi bụng thường xuyên

Những dấu hiệu trên có thể là biểu hiện của nhiễm trùng, viêm ruột hoặc bệnh lý mạn tính cần chẩn đoán chuyên sâu.

Lưu ý khi dùng thuốc chữa sôi bụng

• Chỉ nên dùng trong trường hợp sôi bụng nhẹ, không kèm tiêu chảy hoặc đau bụng kéo dài.
• Không lạm dụng hoặc thay thế hoàn toàn thuốc điều trị khi có triệu chứng nghiêm trọng.
• Người có bệnh lý nền (tiểu đường, huyết áp, dị ứng…) nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
• Nếu triệu chứng đi kèm với đau bụng dữ dội, tiêu chảy nhiều ngày, sốt hoặc sụt cân – cần đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị đúng cách.
• Với người đang mang thai, cho con bú, người cao tuổi hoặc có bệnh nền (gan, thận…), việc dùng thuốc phải có chỉ định rõ ràng từ bác sĩ.
• Hạn chế các loại thực phẩm dễ sinh hơi như đậu, bắp cải, hành sống, sữa bò (nếu không dung nạp lactose), đồ uống có gas, cà phê, rượu bia.
• Ăn chậm, nhai kỹ, tránh nuốt hơi khi ăn, không vừa ăn vừa nói chuyện hoặc uống nước liên tục trong bữa.
• Không nằm ngay sau khi ăn, nên ngồi nghỉ hoặc đi lại nhẹ nhàng tối thiểu 30 phút sau bữa ăn.
• Chia nhỏ khẩu phần ăn trong ngày (4–5 bữa), tránh ăn quá no trong một bữa khiến đường ruột làm việc quá sức.
• Tránh căng thẳng, lo âu kéo dài – đây là yếu tố phổ biến gây rối loạn tiêu hóa và làm nặng thêm tình trạng sôi bụng.
• Duy trì thói quen tập thể dục nhẹ nhàng, đều đặn như đi bộ, yoga hoặc hít thở sâu giúp hỗ trợ hoạt động tiêu hóa tốt hơn.

Sôi bụng nhẹ thường không nguy hiểm và có thể cải thiện nhờ điều chỉnh ăn uống, sinh hoạt hoặc dùng thuốc hợp lý. Tuy nhiên, nếu triệu chứng kéo dài, đi kèm dấu hiệu bất thường, người bệnh nên đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh để ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài.

Chia sẻ13

Chia sẻ

1. Viêm đại tràng

Viêm đại tràng là tình trạng viêm nhiễm gây tổn thương ở niêm mạc đại tràng.

• Nhẹ  xuất hiện các vết viêm gây đau đớn.
• Nặng thì có thể xuất hiện các ổ loét, xuất huyết, thậm chí hình thành những ổ áp xe ở đại tràng. Các ổ viêm và loét sẽ nhìn thấy được bằng siêu âm hoặc nội soi.

Nguyên nhân gây bệnh chủ yếu là do sử dụng các loại thực phẩm hoặc đồ uống không đảm bảo vệ sinh, lạm dụng thuốc tây…gây nhiễm khuẩn đường tiêu hóa. Khi mắc viêm đại tràng mà uống rượu bia hay đồ uống có chứa cồn thì lượng a-xít acetic, a-xít lactic tạo ra trong ruột khá nhiều làm nặng hơn tình trạng tổn thương ở niêm mạc đại tràng, dẫn đến việc đi ngoài liên tục.

Hình ảnh Đại tràng của người mắc bệnh Viêm đại tràng

2. Hội chứng ruột kích thích – Tên bệnh tuy lạ nhưng rất nhiều người mắc

Khác với Viêm đại tràng, Hội chứng ruột kích thích hay còn gọi là viêm đại tràng co thắt không có tổn thương ở niêm mạc đại tràng mà là một tình trạng rối loạn chức năng – với các dây thần kinh ở đại tràng nhạy cảm một cách bất thường. Ở những người này, sau khi ăn, nhu động ruột tăng lên gấp 3 lần so với bình thường. Điều này khiến phân chưa được hấp thu hết nước và chất dinh dưỡng đã bị co bóp tống ra ngoài ngay, khiến phân ít thành khuôn, bị lỏng và sống.

Hình ảnh Đại tràng co thắt ở Hội chứng ruột kích thích

Bệnh thường gặp ở người lo âu, hay phải suy nghĩ (do áp lực,…), hoặc những người có thói quen sinh hoạt không điều độ, ăn uống không đúng giờ, uống nhiều rượu bia. Cả những người cao tuổi khi chức năng đại tràng suy giảm cũng rất dễ mắc căn bệnh này. Bệnh tuy rất nhiều người gặp phải nhưng lại ít người biết tới.

Cụ thể:

• Khi lo âu, suy nghĩ nhiều (áp lực …): não sẽ truyền tín hiệu xuống các dây thần kinh ở đại tràng, làm tăng co bóp tại đây. Với người mắc hội chứng ruột kích thích, thần kinh đại tràng nhạy cảm một cách bất thường, tạo các cơn đau co thắt mạnh gây ra chứng đi ngoài. Tình trạng này lặp đi lặp lại khiến người bệnh gặp phiền toái, do đó càng lo lắng, căng thẳng hơn, khiến bệnh ngày càng trầm trọng.
• Uống rượu bia, ăn đồ tanh, lạnh, dầu mỡ: ở người có thần kinh ở đại tràng nhạy cảm thì những đồ ăn, thức uống này sẽ làm tăng nhu động ruột gây co thắt đại tràng mạnh.
• Đặc biệt buổi sáng là thời điểm đại tràng nhạy cảm nhất nên những người mắc bệnh này dù ngủ dậy đã đi ngoài, thì sau khi ăn sáng xong lại đau bụng muốn đi tiếp.

Như vậy có thể thấy, cả hai bệnh đều có thể gặp chứng đi ngoài nhiều lần và trở nên nặng hơn khi uống bia rượu.  bạn có thể dựa trên một số triệu chứng nổi bật để phân biệt.  Người bị viêm đại tràng hoặc  hội chứng ruột kích thích nên tới thăm khám bác sĩ sớm để có phương pháp điều trị phù hợp.

(Nguồn tổng hợp)

Chia sẻ8

Chia sẻ

1. Tại sao gọi Hội chứng Ruột kích thích là “Vòng xoắn bệnh lý”

Hội chứng Ruột kích thích (IBS) là một hội chứng rối loạn chứng năng mãn tính của ruột, tái đi tái lại nhiều lần mà không có dấu hiệu vết loét hay tổn thương trong đại tràng.

Hội chứng Ruột kích thích không chỉ là một vấn đề tiêu hóa đơn giản mà liên quan đến sự tương tác giữa não và ruột thông qua trục não – ruột. Căng thẳng và lo âu có thể kích thích ruột, gây ra triệu chứng như đau bụng, đầy hơi, tiêu chảy hoặc táo bón. Và rồi chính những triệu chứng này lại khiến bạn thêm lo lắng, căng thẳng – tạo nên Vòng xoắn bệnh lý khó kiểm soát. Vì vậy mà người mắc phải căn bệnh này thường bị tái đi tái lại, mãi không khỏi.

Dấu hiệu nhận biết Hội chứng Ruột kích thích (IBS):

•  Đau bụng hoặc co thắt bụng: Đau âm ỉ hoặc co thắt, thường giảm sau khi đi vệ sinh.
• Thay đổi thói quen đại tiện: Tiêu chảy, táo bón hoặc táo chảy xen kẽ cả hai.
• Đầy hơi, chướng bụng: Bụng căng tức và khó chịu.
• Cảm giác đi ngoài chưa hết: Cảm giác không thoải mái sau khi đi vệ sinh.
• Khó chịu khi ăn uống: Triệu chứng nặng hơn sau khi ăn.
• Mệt mỏi và mất ngủ: Thiếu năng lượng và khó ngủ.
• Lo âu, căng thẳng: Tâm lý ảnh hưởng và làm nặng thêm triệu chứng

2. Cách  “gỡ” Vòng xoắn bệnh lý của Hội chứng ruột kích thích

* Tránh căng thẳng thần kinh

Càng căng thẳng tình trạng càng nặng lên và gây nên Vòng xoắn bệnh lý. Vì vậy người mắc Hội chứng Ruột kích thích cần phải giữ tâm lý thoải mái, tránh căng thẳng lo âu, suy nghĩ nhiều, stress,…

* Chế độ ăn uống

Thức ăn là một trong những yếu tố kích thích chính của Hội chứng Ruột kích thích. Một chế độ ăn uống phù hợp có thể giúp giảm triệu chứng, ngăn chặn vòng xoắn bệnh lý tiếp diễn.

• Chế độ ăn FODMAP thấp: Loại bỏ hoặc giảm thiểu các loại thực phẩm khó tiêu hóa như hành, tỏi, các loại đậu và sản phẩm từ sữa có thể giúp giảm tình trạng đầy hơi và đau bụng.
• Ăn chia nhỏ bữa ăn: Thay vì ăn quá nhiều trong một bữa, hãy ăn ít nhưng nhiều bữa trong ngày để giảm áp lực lên ruột.
• Ăn nhiều đồ ăn có chất xơ, hoa quả, vitamin, hạn chế đồ ăn nhanh, đồ chiên rán dầu mỡ, rượu, bia,…
  

* Không lạm dụng kháng sinh

Sai lầm của mọi người là thường “cứ viêm là dùng kháng sinh” (viêm họng, viêm đại tràng, viêm dạ dày,…) . Kháng sinh không chỉ tiêu diệt vi khuẩn có hại mà còn diệt luôn cả vi khuẩn có lợi, gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Điều này làm cho hệ miễn dịch suy yếu và niêm mạc đại tràng không được bảo vệ. Người bị viêm đại tràng co thắt hay còn gọi là  hội chứng ruột kích thích nên tới thăm khám bác sĩ sớm để có phương pháp điều trị phù hợp.

(Nguồn  tham khảo từ chương trình Mỗi ngày 1 niềm vui)

Chia sẻ19

Chia sẻ

Triệu chứng viêm đại tràng

Theo các chuyên gia, triệu chứng viêm đại tràng điển hình bao gồm:

• Đau bụng kéo dài: Đau bụng là triệu chứng phổ biến nhất của người mắc Viêm đại tràng. Triệu chứng đau thường xuất hiện ở vùng hố chậu bên phải hoặc bên trái, đôi lúc có diễn tiến dọc theo khung đại tràng. Đau xuất hiện theo cơn, đau quặn nhiều lần, cơn đau có khi âm ỉ và giảm bớt khi đi đại tiện. Người bệnh có cảm giác bụng căng trướng rất khó chịu nhất là dọc khung đại tràng.
• Đi ngoài nhiều lần: Hay xảy ra sau khi ăn đồ hải sản tươi sống, nhiều đạm, đồ tanh, nhiều gia vị chua, cay, nóng, bia rượu,…
• Triệu chứng mót rặn: Sau khi đi cầu xong, rất nhiều bệnh nhân vẫn có cảm giác vẫn còn mót, muốn đi cầu tiếp
• Đầy hơi, chướng bụng, sôi bụng: Triệu chứng này thông thường xuất hiện sau những bữa ăn và có thể giảm đi ngay sau khi bệnh nhân đã đi cầu xong
• Khuôn phân: Ít thay đổi, có thể có ít máu lẫn phân
• Chán ăn: Người bệnh có cảm giác ăn uống không ngon miệng do bụng luôn có cảm giác đầy hơi, nặng nề. Người bệnh cảm thấy không thoải mái trong bữa ăn, tình trạng này kéo dài thường xuyên khiến người bệnh biếng ăn dẫn tới sụt cân, cơ thể mệt mỏi do không hấp thụ đủ dinh dưỡng.
• Nội soi: Có hình ảnh viêm, loét, xung huyết, xuất huyết đại trực tràng

Những người có khả năng bị viêm đại tràng cao

• Những người thường xuyên sử dụng thực phẩm không đảm bảo vệ sinh: Ăn đồ ăn chưa nấu kỹ, không đảm bảo an toàn hoặc sử dụng nguồn nước bị ô nhiễm.
• Người thường xuyên bị căng thẳng, lo lắng hay áp lực kéo dài, kết hợp với chế độ ăn uống không lành mạnh.

• Người bị táo bón kéo dài
• Người có bệnh lý về đường ruột: Các triệu chứng như viêm ruột, thiếu máu cục bộ đại tràng,…
• Người lạm dụng thuốc tây, đặc biệt là thuốc kháng sinh.

Nguồn: Tổng hợp

Chia sẻ10

Chia sẻ