[Giả đáp] Đi ngoài nhiều có giảm cân không?

Hỏi:

Tuần vừa rồi em bị rối loạn tiêu hóa, mỗi ngày đi ngoài khoảng 4–5 lần. Sau vài hôm, em cân lại thì thấy giảm gần 2kg. Em mừng vì nghĩ đây là cơ hội để giảm cân nhanh, nhưng cũng hơi lo lắng. Bác sĩ cho em hỏi, đi ngoài nhiều có thực sự giúp giảm cân không, và tình trạng này có nguy hiểm gì không ạ?

(Nguyễn Thu Hương – 27 tuổi, TP. Hải Phòng)

Trả lời:

Chào bạn Hương, chúng tôi đã nhận được câu hỏi của bạn. Xin gửi đến bạn một số thông tin sau:

1. Đi ngoài nhiều có giảm cân không?

Trường hợp của Hương giảm gần 2kg sau vài ngày đi ngoài nhiều thực chất là giảm cân tạm thời chứ không phải giảm mỡ. Nguyên nhân chính là do cơ thể mất nước qua phân lỏng, mất chất điện giải như natri, kali, đồng thời đào thải khối phân đang tồn đọng trong ruột. Khi lượng nước trong cơ thể giảm, cân nặng sẽ tụt xuống nhanh, nhưng đây chỉ là con số tạm thời trên cân, không phản ánh sự thay đổi về mỡ cơ thể.

Giảm mỡ – yếu tố quyết định vóc dáng và sức khỏe – chỉ xảy ra khi cơ thể duy trì thâm hụt calo liên tục trong thời gian dài, tức là năng lượng nạp vào ít hơn năng lượng tiêu hao. Quá trình này cần được hỗ trợ bởi chế độ ăn hợp lý, tập luyện đều đặn và nghỉ ngơi đầy đủ. Do đó, việc bạn Hương sụt cân do đi ngoài nhiều không mang ý nghĩa giảm cân bền vững, và cân nặng sẽ trở lại bình thường khi cơ thể bù lại lượng nước và dinh dưỡng bị mất.

2. Đi ngoài nhiều giảm cân có nguy hiểm không?

Nếu tình trạng này kéo dài hoặc bị duy trì cố ý với mục đích giảm cân, sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro:

• Mất nước và rối loạn điện giải: Nước là thành phần chiếm khoảng 60–70% trọng lượng cơ thể. Khi mất nhiều nước cùng với các ion điện giải (natri, kali, clorua), Hương có thể gặp các triệu chứng như khát nhiều, miệng khô, chóng mặt, tụt huyết áp, chuột rút, thậm chí rối loạn nhịp tim nếu mất cân bằng nghiêm trọng.
• Suy giảm hấp thu dinh dưỡng: Đi ngoài liên tục khiến thức ăn di chuyển qua ruột quá nhanh, cơ thể không kịp hấp thu đầy đủ vitamin, khoáng chất và năng lượng. Điều này có thể dẫn đến suy nhược, giảm miễn dịch, tóc dễ rụng, da xỉn màu và cơ bắp yếu.
• Rối loạn hệ vi sinh đường ruột: Hệ tiêu hóa khỏe mạnh cần sự cân bằng giữa vi khuẩn có lợi và có hại. Tiêu chảy kéo dài sẽ phá vỡ cân bằng này, làm hệ tiêu hóa yếu đi, dễ tái phát rối loạn tiêu hóa và nhạy cảm với thức ăn hơn.
• Tổn thương niêm mạc ruột: Nếu nguyên nhân đến từ viêm nhiễm hoặc kích ứng kéo dài, niêm mạc ruột có thể bị tổn thương, gây viêm loét đại tràng hoặc hội chứng ruột kích thích mạn tính.

Trong trường hợp của bạn Hương, giảm 2kg nhanh chóng kèm theo dấu hiệu rối loạn tiêu hóa là lời cảnh báo sức khỏe. Việc coi đây là “cơ hội giảm cân” là một hiểu lầm phổ biến nhưng nguy hiểm.

3. Nguyên nhân phổ biến gây đi ngoài nhiều

Có nhiều nguyên nhân khiến một người đi ngoài nhiều hơn bình thường, trong đó gồm cả nguyên nhân tạm thời và nguyên nhân bệnh lý:

• Ăn uống không đảm bảo vệ sinh: Thực phẩm nhiễm khuẩn, chưa nấu chín hoặc bảo quản sai cách có thể gây ngộ độc thực phẩm, dẫn đến tiêu chảy cấp.
• Dùng nhiều thực phẩm nhuận tràng hoặc giàu chất xơ đột ngột: Các loại rau lá xanh, mận, đu đủ, khoai lang… nếu ăn quá nhiều và đột ngột cũng dễ làm tăng nhu động ruột.
• Đồ uống kích thích: Cà phê, rượu bia và đồ uống có gas kích thích ruột, khiến thời gian tiêu hóa rút ngắn.
• Tác dụng phụ của thuốc: Kháng sinh tiêu diệt cả vi khuẩn có hại lẫn vi khuẩn có lợi, gây rối loạn tiêu hóa. Thuốc nhuận tràng nếu lạm dụng cũng gây tiêu chảy.
• Bệnh lý đường ruột: Hội chứng ruột kích thích (IBS), viêm đại tràng, bệnh Crohn, cường giáp… là những nguyên nhân mạn tính khiến đi ngoài nhiều lần.

Với Hương, nếu nguyên nhân là rối loạn tiêu hóa do ăn uống, tình trạng thường sẽ cải thiện sau 1–3 ngày chăm sóc đúng cách. Nhưng nếu kéo dài hoặc kèm dấu hiệu nặng, cần đi khám để xác định nguyên nhân chính xác.

4. Cần làm gì khi bị đi ngoài nhiều?

Khi gặp tình trạng đi ngoài nhiều lần trong ngày, đặc biệt là phân lỏng, việc đầu tiên và quan trọng nhất là ngăn ngừa mất nước và rối loạn điện giải. Với trường hợp của Hương, giảm gần 2kg sau vài ngày đi ngoài cho thấy lượng nước và chất điện giải đã bị hao hụt đáng kể. Đây là yếu tố cần khắc phục ngay để tránh biến chứng.

Bạn nên bắt đầu bằng việc uống dung dịch oresol pha đúng tỉ lệ để bổ sung nước và khoáng chất như natri, kali. Nếu không có oresol, có thể uống nước lọc xen kẽ với nước canh, nước dừa tươi hoặc nước hoa quả pha loãng, tránh uống nước ngọt có gas hoặc đồ uống nhiều đường vì dễ làm tình trạng tiêu chảy trầm trọng hơn.

Giai đoạn này hệ tiêu hóa của bạn đang bị “quá tải” và cần nghỉ ngơi, vì vậy chỉ nên ăn những món mềm, dễ tiêu, ít chất béo như cháo trắng, súp gà, cơm mềm, khoai tây hoặc cà rốt luộc. Chuối chín cũng là lựa chọn tốt vì chứa nhiều kali giúp bù điện giải. Tránh tuyệt đối các món cay, nhiều dầu mỡ, thực phẩm chế biến sẵn và sữa nếu cơ thể nhạy cảm với lactose.

Nghỉ ngơi là yếu tố quan trọng. Khi cơ thể đang mất nước và dinh dưỡng, việc vận động mạnh sẽ làm tiêu hao thêm năng lượng và nước, khiến tình trạng mệt mỏi, suy nhược dễ xảy ra. Hương nên dành thời gian ngủ đủ giấc, hạn chế căng thẳng để hệ miễn dịch và tiêu hóa có thời gian hồi phục.

Điều cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng là theo dõi diễn biến sức khỏe. Nếu tình trạng đi ngoài không cải thiện sau 48–72 giờ hoặc xuất hiện các dấu hiệu nghiêm trọng như sốt cao, đau bụng dữ dội, phân có máu hoặc dịch nhầy, Hương cần lập tức đến cơ sở y tế để được khám và điều trị. Những triệu chứng này có thể là dấu hiệu của nhiễm khuẩn đường ruột, viêm đại tràng cấp hoặc bệnh lý nghiêm trọng khác, cần được can thiệp sớm.

5. Giảm cân an toàn, đúng cách mà không phải đi ngoài nhiều

Giảm cân bền vững là quá trình giảm mỡ thừa chứ không phải giảm trọng lượng tạm thời do mất nước hoặc mất khối phân trong ruột. Với trường hợp của Hương, việc giảm gần 2kg khi đi ngoài nhiều là con số “ảo” và sẽ quay lại nhanh chóng. Để đạt mục tiêu giảm cân thật sự, Hương cần xây dựng một chiến lược dài hạn, kết hợp dinh dưỡng hợp lý – vận động thường xuyên – lối sống lành mạnh.

Về dinh dưỡng, bạn nên ăn nhiều rau xanh và trái cây tươi để bổ sung chất xơ, vitamin và khoáng chất. Chất xơ không chỉ tốt cho tiêu hóa mà còn giúp tạo cảm giác no lâu, hỗ trợ kiểm soát lượng calo nạp vào. Nguồn protein nạc từ thịt gà, cá, trứng, đậu phụ sẽ giúp duy trì và phát triển cơ bắp – yếu tố quan trọng để tăng tốc độ trao đổi chất. Chất béo tốt từ quả bơ, dầu oliu, các loại hạt giúp cân bằng hormone và duy trì năng lượng. Đồng thời, hạn chế tối đa tinh bột tinh chế (bánh mì trắng, mì gói, bánh kẹo), đồ ngọt và thực phẩm chế biến sẵn vì chúng dễ gây tích mỡ và không cung cấp dinh dưỡng chất lượng.

Về vận động, nên kết hợp cả bài tập cardio (chạy bộ, bơi lội, đạp xe) để đốt cháy calo và bài tập sức mạnh (tạ, kháng lực) để tăng cơ, vì cơ bắp giúp cơ thể tiêu hao nhiều năng lượng hơn ngay cả khi nghỉ ngơi. Lý tưởng nhất là tập luyện 4–5 buổi/tuần, mỗi buổi 30–60 phút.

Ngoài ăn uống và tập luyện, giấc ngủ và tinh thần đóng vai trò không nhỏ. Ngủ đủ 7–8 tiếng mỗi đêm giúp cơ thể hồi phục, cân bằng hormone kiểm soát cảm giác đói và no. Quản lý stress thông qua thiền, yoga hoặc các hoạt động thư giãn khác sẽ hạn chế hormone cortisol – một yếu tố liên quan đến tích mỡ, đặc biệt ở vùng bụng.

Điểm mấu chốt là bạn cần kiên nhẫn và đặt mục tiêu giảm khoảng 0,5kg/tuần, đây là tốc độ an toàn, giúp giảm mỡ nhưng vẫn duy trì khối cơ và sức khỏe tổng thể. Không nên áp dụng các phương pháp cực đoan như nhịn ăn kéo dài, uống thuốc giảm cân không rõ nguồn gốc hoặc cố ý gây tiêu chảy, vì không những không mang lại hiệu quả lâu dài mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng.