Đi ngoài ra máu tươi là hiện tượng nhiều người gặp phải nhưng thường chủ quan, cho rằng chỉ là do táo bón hay rặn mạnh khi đi vệ sinh. Thực tế, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý ở hậu môn – trực tràng hoặc đại tràng cần được phát hiện và xử lý sớm để tránh biến chứng nguy hiểm.
Mục lục
Hiện tượng đi ngoài ra máu tươi là gì?
Đi ngoài ra máu tươi là tình trạng xuất hiện máu khi đại tiện, có thể thấy máu dính trên giấy vệ sinh, bao quanh phân hoặc nhỏ giọt cuối bãi. Máu thường có màu đỏ tươi, chứng tỏ nguồn chảy máu nằm ở phần dưới của ống tiêu hóa như hậu môn, trực tràng hoặc đại tràng sigma.
Khác với trường hợp đi ngoài ra máu sẫm hoặc đen, vốn xuất phát từ chảy máu ở dạ dày hay tá tràng (phần tiêu hóa trên), máu tươi thường xuất hiện đột ngột, đi kèm rát hoặc đau nhẹ vùng hậu môn.
Hiện tượng này có thể xảy ra thoáng qua do táo bón, rặn mạnh hoặc chế độ ăn thiếu chất xơ, nhưng cũng có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nghiêm trọng như trĩ, nứt kẽ hậu môn, viêm loét đại tràng, polyp hoặc thậm chí ung thư đại trực tràng. Vì vậy, người bệnh không nên chủ quan mà cần theo dõi kỹ số lượng, màu sắc và tần suất xuất hiện máu để xác định mức độ nguy hiểm và có hướng xử lý kịp thời.
Dấu hiệu nhận biết đi ngoài ra máu tươi
Hiện tượng đi ngoài ra máu tươi thường dễ nhận biết bằng mắt thường, tuy nhiên mức độ và biểu hiện cụ thể lại thay đổi tùy theo nguyên nhân gây ra. Dưới đây là những dấu hiệu giúp người bệnh sớm nhận biết tình trạng bất thường:
- Khi đại tiện, người bệnh sẽ thấy máu đỏ tươi xuất hiện ở cuối bãi phân, có thể dính trên giấy vệ sinh, bao quanh phân hoặc nhỏ giọt xuống bồn cầu. Máu thường không lẫn trong phân mà tách biệt rõ, do chảy ra từ đoạn ruột thấp (hậu môn hoặc trực tràng).
- Một số trường hợp còn có đau rát, ngứa hoặc sưng quanh hậu môn, nhất là khi bị nứt kẽ hoặc trĩ. Người bệnh có thể cảm giác mót rặn, đau quặn bụng hoặc căng tức vùng bụng dưới. Nếu đi ngoài ra máu do viêm loét đại tràng, phân thường lẫn nhầy, có mùi hôi, đi nhiều lần trong ngày.
- Ngoài ra, khi lượng máu mất nhiều hoặc kéo dài, người bệnh sẽ thấy mệt mỏi, da xanh, chóng mặt, hoa mắt, thậm chí tụt huyết áp. Đây là những dấu hiệu cảnh báo mất máu và biến chứng nghiêm trọng, cần đến cơ sở y tế ngay để được thăm khám và xử lý kịp thời.
Nguyên nhân gây đi ngoài ra máu tươi
Đi ngoài ra máu tươi không phải là một bệnh, mà là triệu chứng chung của nhiều rối loạn hoặc bệnh lý tại đường tiêu hóa dưới, đặc biệt là vùng hậu môn – trực tràng – đại tràng. Việc nhận diện chính xác nguyên nhân có ý nghĩa quan trọng trong việc điều trị và phòng ngừa tái phát.
Bệnh trĩ
Trĩ hình thành do giãn tĩnh mạch vùng hậu môn khiến các búi trĩ sa ra ngoài và dễ vỡ khi rặn mạnh. Khi đi cầu, người bệnh thấy máu đỏ tươi chảy nhỏ giọt, dính trên giấy hoặc thành bãi phân, thường không đau hoặc chỉ rát nhẹ. Ở giai đoạn nặng, búi trĩ sa ra ngoài, gây vướng, ngứa và chảy máu thường xuyên, thậm chí ngay cả khi không đi cầu. Đây là nguyên nhân chiếm tới 60–70% các trường hợp đi ngoài ra máu tươi ở người trưởng thành.
Nứt kẽ hậu môn
Là tình trạng niêm mạc ống hậu môn bị rách do rặn mạnh, táo bón lâu ngày hoặc phân quá cứng. Người bệnh thường đau buốt, rát như dao cắt khi đi ngoài, kèm chảy vài giọt máu tươi cuối bãi. Sau khi đi cầu, cảm giác đau rát có thể kéo dài nhiều giờ khiến người bệnh sợ đi vệ sinh, từ đó khiến tình trạng táo bón nặng hơn – tạo thành vòng luẩn quẩn.
Viêm đại tràng
Viêm đại tràng là nguyên nhân có thể trực tiếp gây ra hiện tượng đi ngoài ra máu tươi, đặc biệt ở giai đoạn niêm mạc bị tổn thương, viêm loét sâu. Khi đó, các mạch máu trong lớp niêm mạc bị vỡ, khiến máu tươi lẫn trong phân hoặc dính theo chất nhầy.
Biểu hiện đặc trưng là đi ngoài nhiều lần trong ngày, phân lỏng, có nhầy máu, đau quặn bụng, mót rặn và cảm giác chưa đi hết phân. Máu thường không chảy riêng lẻ mà hòa vào phân, có thể màu đỏ tươi hoặc đỏ sẫm tùy vị trí loét.
Các thể bệnh như viêm loét đại tràng chảy máu hoặc bệnh Crohn ở đại tràng thường là nguyên nhân chính gây ra hiện tượng này. Nếu kéo dài mà không điều trị, người bệnh có thể thiếu máu, mất nước hoặc tăng nguy cơ ung thư hóa niêm mạc đại tràng.
Chi tiết: Viêm đại tràng là bệnh gì? nguyên nhân điều trị
Ung thư đại trực tràng
Đây là nguyên nhân nguy hiểm nhất nhưng dễ bị bỏ qua ở giai đoạn đầu. Khi khối u phát triển, các mạch máu trong khối u bị vỡ gây chảy máu. Máu thường đỏ sẫm hoặc đỏ tươi lẫn trong phân, đi kèm chất nhầy, người bệnh có biểu hiện sụt cân, chán ăn, mệt mỏi, đau bụng âm ỉ kéo dài và thay đổi thói quen đại tiện (lúc táo, lúc tiêu chảy).
Nhiễm khuẩn đường ruột, lỵ trực trùng hoặc amip
Vi khuẩn hoặc ký sinh trùng tấn công niêm mạc đại tràng gây loét và chảy máu. Người bệnh thường đi ngoài nhiều lần trong ngày, phân ít, có máu và nhầy, kèm sốt, đau quặn bụng, mất nước. Nếu không điều trị đúng, bệnh dễ gây biến chứng nhiễm trùng lan rộng.
Khi nào hiện tượng đi ngoài ra máu tươi là nguy hiểm?
Không phải mọi trường hợp đi ngoài ra máu tươi đều nguy hiểm, tuy nhiên nếu máu chảy nhiều, kéo dài hoặc kèm các dấu hiệu toàn thân bất thường, người bệnh tuyệt đối không được chủ quan. Việc phân biệt sớm giữa hiện tượng nhẹ thoáng qua và dấu hiệu cảnh báo bệnh lý nghiêm trọng là rất quan trọng để tránh biến chứng nặng.
- Khi máu chảy nhiều, liên tục hoặc không rõ nguyên nhân: Nếu mỗi lần đại tiện đều thấy máu nhỏ giọt, phun tia, hoặc lẫn trong phân, kéo dài trên 3–5 ngày, đó là dấu hiệu cảnh báo tổn thương mạch máu hoặc niêm mạc ruột nghiêm trọng. Trường hợp này có thể gặp trong trĩ nội độ nặng, viêm loét đại tràng chảy máu hoặc polyp, ung thư đại tràng.
- Khi máu đi kèm với nhầy, mủ hoặc thay đổi tính chất phân: Phân có mùi hôi, lẫn nhầy và máu, đi ngoài nhiều lần trong ngày, kèm đau bụng, mót rặn là dấu hiệu đặc trưng của viêm loét đại tràng hoặc nhiễm khuẩn đường ruột. Nếu không xử lý sớm, tình trạng viêm lan rộng có thể gây mất máu cấp, thủng ruột hoặc nhiễm trùng máu.
- Khi kèm các biểu hiện toàn thân bất thường: Người bệnh cảm thấy mệt mỏi, chóng mặt, da xanh, nhịp tim nhanh, sụt cân hoặc sốt kéo dài, đó là dấu hiệu cơ thể đang mất máu hoặc viêm nhiễm nặng. Những biểu hiện này thường liên quan đến xuất huyết tiêu hóa, viêm đại tràng mạn tính hoặc ung thư đại trực tràng giai đoạn sớm.
- Khi đi ngoài ra máu ở người có yếu tố nguy cơ cao: Người trên 40 tuổi, có tiền sử viêm loét đại tràng, polyp đại tràng hoặc gia đình có người mắc ung thư tiêu hóa.
- Khi kèm đau bụng dữ dội, sốt hoặc nôn ra máu: Đây là dấu hiệu của xuất huyết tiêu hóa dưới nghiêm trọng hoặc bệnh lý ác tính ở ruột già, trực tràng. Người bệnh cần được đưa đến bệnh viện ngay lập tức để cầm máu và cấp cứu kịp thời, tránh nguy cơ sốc mất máu.
Cách xử lý khi đi ngoài ra máu tươi
Khi phát hiện hiện tượng đi ngoài ra máu tươi, người bệnh không nên chủ quan hoặc tự ý dùng thuốc cầm máu. Việc xử lý cần được thực hiện đúng cách để vừa giảm triệu chứng, vừa ngăn biến chứng. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cách xử lý an toàn và khoa học theo từng mức độ:
1. Xử lý tạm thời tại nhà khi triệu chứng nhẹ
Nếu máu chỉ xuất hiện ít, không kèm đau bụng dữ dội hay sốt, người bệnh có thể áp dụng các biện pháp sau:
- Giữ vệ sinh vùng hậu môn sạch sẽ: Sau khi đại tiện, nên rửa bằng nước ấm sạch, lau nhẹ bằng khăn mềm hoặc giấy ướt không mùi để tránh kích ứng niêm mạc. Không nên dùng xà phòng hoặc dung dịch tẩy rửa mạnh vì có thể làm khô và tổn thương vùng da hậu môn.
- Ăn uống lành mạnh, tăng chất xơ hòa tan: Tăng cường rau xanh, hoa quả chín (chuối, đu đủ, táo hấp, khoai lang), yến mạch và uống đủ 1,5–2 lít nước mỗi ngày. Chất xơ hòa tan giúp làm mềm phân, giảm rặn mạnh khi đi ngoài, từ đó hạn chế tái chảy máu.
- Hạn chế thực phẩm gây kích thích: Tránh rượu bia, cà phê, ớt, tiêu, mắm tôm, đồ chiên rán, thực phẩm quá mặn hoặc cay. Đây là nhóm dễ gây giãn mạch, kích thích niêm mạc và làm máu chảy nhiều hơn.
- Duy trì thói quen đại tiện đúng giờ: Không nhịn đi ngoài, nên chọn một khung giờ cố định trong ngày (tốt nhất là buổi sáng sau ăn). Khi đi cầu, không rặn mạnh hoặc ngồi quá lâu trên bồn cầu, vì sẽ tăng áp lực lên các tĩnh mạch hậu môn.
- Giảm đau và làm dịu bằng chườm ấm: Nếu có cảm giác đau rát vùng hậu môn, có thể chườm ấm 10–15 phút/ngày hoặc ngâm hậu môn bằng nước ấm pha muối loãng (2–3 lần/ngày) giúp giảm viêm, giảm co thắt cơ và cải thiện lưu thông máu.
- Bổ sung men vi sinh hoặc sữa chua không đường: Giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, giảm rối loạn tiêu hóa và phòng táo bón – nguyên nhân hàng đầu gây chảy máu hậu môn.
Nếu thực hiện đúng, các triệu chứng nhẹ thường cải thiện trong 2–3 ngày. Tuy nhiên, nếu tình trạng không giảm hoặc máu ra nhiều hơn, cần đi khám sớm.
2. Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Người bệnh nên đến chuyên khoa Tiêu hóa hoặc Hậu môn – Trực tràng khi có một trong các dấu hiệu sau:
- Máu ra nhiều, đỏ tươi hoặc sẫm, tái diễn nhiều ngày.
- Phân lẫn nhầy, có mùi hôi hoặc lẫn cục máu đông.
- Đau bụng quặn, mót rặn, tiêu chảy kéo dài hoặc kèm sốt.
- Cảm thấy mệt mỏi, chóng mặt, sụt cân, thiếu máu, da xanh.
Tại cơ sở y tế, bác sĩ sẽ tiến hành nội soi hậu môn – trực tràng hoặc nội soi đại tràng toàn phần, kết hợp xét nghiệm phân, siêu âm bụng, xét nghiệm máu để xác định chính xác nguyên nhân.
3. Điều trị y tế theo nguyên nhân
Tùy kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ có hướng điều trị phù hợp:
- Bệnh trĩ: dùng thuốc bôi, thuốc đặt hậu môn hoặc thuốc uống giúp co búi trĩ, giảm viêm và chảy máu. Ở giai đoạn nặng có thể chỉ định thắt búi trĩ hoặc phẫu thuật cắt trĩ.
- Nứt kẽ hậu môn: điều trị bằng thuốc bôi mềm niêm mạc, thuốc giảm đau, kết hợp tăng chất xơ và men vi sinh.
- Viêm loét đại tràng: dùng thuốc kháng viêm, thuốc bảo vệ niêm mạc ruột, thuốc chống co thắt, đồng thời điều chỉnh chế độ ăn uống và nghỉ ngơi.
- Polyp hoặc ung thư đại tràng: cần nội soi cắt polyp hoặc phẫu thuật, hóa trị – xạ trị tùy giai đoạn.
- Nhiễm khuẩn đường ruột: dùng kháng sinh, bù nước điện giải, men vi sinh và ăn nhẹ dễ tiêu.
4. Theo dõi sau điều trị và phòng ngừa tái phát
- Ăn uống điều độ, hạn chế thực phẩm cay, dầu mỡ, rượu bia.
- Tập thể dục nhẹ nhàng mỗi ngày: đi bộ, yoga, hít thở sâu giúp kích thích tiêu hóa.
- Giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng, stress – yếu tố dễ làm rối loạn nhu động ruột.
- Tái khám định kỳ 3–6 tháng/lần để theo dõi sự hồi phục niêm mạc và phát hiện sớm nguy cơ tái phát.
Đi ngoài ra máu tươi là dấu hiệu cảnh báo bất thường của hệ tiêu hóa dưới, có thể bắt nguồn từ những bệnh lý nhẹ như trĩ, nứt kẽ hậu môn cho đến các tình trạng nghiêm trọng hơn như viêm loét đại tràng hay ung thư đại trực tràng. Vì vậy, người bệnh không nên chủ quan hay tự ý điều trị tại nhà mà cần thăm khám sớm để xác định nguyên nhân chính xác. Kết hợp chế độ ăn uống khoa học, sinh hoạt điều độ và tái khám định kỳ sẽ giúp kiểm soát tốt bệnh, ngăn ngừa tái phát và bảo vệ sức khỏe đường ruột lâu dài.
💥💥 Để giúp Khách hàng vừa dễ dàng nhận biết hàng chính hãng, vừa tiết kiệm chi phí, Tràng Phục Linh Plus có chương trình tích đủ 6 điểm tặng 1 hộp 20 viên trị giá 195.000đ ➠ 🎁 Cách thức nhận quà vô cùng đơn giản, bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn của tem tích điểm có trên vỏ hộp |
