Sôi bụng là hiện tượng khá phổ biến, có thể xảy ra sau khi ăn, khi đói hoặc kèm theo các rối loạn tiêu hóa khác. Tuy không quá nguy hiểm nhưng nếu kéo dài, sôi bụng có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân và lựa chọn thuốc chữa sôi bụng hiệu quả, an toàn.
Mục lục
Sôi bụng là gì?
Sôi bụng là âm thanh “ục ục” phát ra từ hệ tiêu hóa, do nhu động ruột co bóp mạnh hoặc khí, dịch di chuyển trong đường ruột. Triệu chứng này có thể đi kèm với:
- Cảm giác đầy bụng, chướng bụng
- Buồn đi ngoài, tiêu chảy hoặc táo bón
- Đau bụng âm ỉ hoặc từng cơn
- Ợ hơi, ợ chua
Nếu sôi bụng xảy ra thường xuyên, đặc biệt sau khi ăn, cần tìm hiểu nguyên nhân và có hướng điều trị phù hợp.
Nguyên nhân gây sôi bụng phổ biến
Sôi bụng là âm thanh phát ra từ hoạt động tiêu hóa trong đường ruột. Đây là hiện tượng sinh lý bình thường, nhưng nếu xảy ra thường xuyên, kèm theo khó chịu, đầy hơi hoặc rối loạn tiêu hóa, có thể liên quan đến một số nguyên nhân sau:
- Đói bụng: Khi dạ dày rỗng, nhu động ruột và dịch tiêu hóa vẫn hoạt động, tạo ra tiếng sôi bụng đặc trưng. Đây là nguyên nhân phổ biến và lành tính.
- Ăn quá nhanh hoặc nuốt nhiều không khí: Nuốt không khí trong khi ăn, uống nước có gas hoặc nói chuyện khi ăn có thể gây tích tụ khí trong ruột, dẫn đến sôi bụng và ợ hơi.
- Chế độ ăn không phù hợp: Ăn nhiều thực phẩm gây sinh hơi như đậu, bắp cải, hành, đồ chiên rán, sữa (nếu không dung nạp lactose) có thể làm tăng khí trong đường ruột, dẫn đến sôi bụng và đầy hơi.
- Rối loạn tiêu hóa: Người bị hội chứng ruột kích thích, viêm đại tràng hoặc loạn khuẩn đường ruột thường có triệu chứng sôi bụng kéo dài, kèm theo chướng bụng, đau âm ỉ và rối loạn đại tiện.
- Căng thẳng, lo âu: Hệ tiêu hóa rất nhạy cảm với cảm xúc. Căng thẳng có thể khiến nhu động ruột thay đổi, gây ra cảm giác “bụng kêu” liên tục, nhất là ở người có dạ dày yếu.
- Dị ứng hoặc không dung nạp thực phẩm: Một số người có cơ địa nhạy cảm với sữa, gluten hoặc các phụ gia thực phẩm, khi ăn vào dễ gây rối loạn tiêu hóa và sôi bụng.
☛ Tham khảo thêm: Bụng sôi nhưng không đói – nguyên nhân, cách xử lý
Các loại thuốc chữa sôi bụng phổ biến
Sôi bụng thường là biểu hiện của hoạt động tiêu hóa, tuy nhiên nếu xảy ra liên tục, kèm theo đầy hơi, chướng bụng, tiêu chảy hoặc đau âm ỉ, thì việc can thiệp bằng thuốc có thể cần thiết. Việc sử dụng thuốc chữa sôi bụng cần dựa vào nguyên nhân gây ra tình trạng này, từ đó lựa chọn nhóm thuốc phù hợp. Dưới đây là các loại thuốc phổ biến thường được bác sĩ chỉ định hoặc tư vấn sử dụng:
1. Thuốc chống đầy hơi (Simethicone)
Đây là nhóm thuốc giúp làm giảm lượng khí dư thừa trong đường tiêu hóa – một trong những nguyên nhân gây sôi bụng, căng tức bụng và khó chịu.
Cơ chế tác dụng: Simethicone phá vỡ các bóng khí nhỏ trong ruột thành bong bóng lớn hơn, dễ bị hấp thu hoặc đào thải.
Ví dụ phổ biến: Espumisan, Phazyme.
Ưu điểm: Tác dụng nhanh, an toàn, dùng được cho người lớn, trẻ em, phụ nữ mang thai.
Loại thuốc này thường được sử dụng khi sôi bụng xảy ra sau ăn no, do ăn nhanh, nuốt hơi hoặc ăn nhiều thực phẩm sinh hơi.
2. Thuốc giảm tiết acid dạ dày
Trong nhiều trường hợp, sôi bụng là biểu hiện của dạ dày tăng tiết acid hoặc trào ngược dạ dày thực quản. Khi đó, thuốc giảm tiết acid có thể giúp cải thiện triệu chứng hiệu quả.
Nhóm thuốc chính bao gồm:
- Antacid (trung hòa acid): Phosphalugel, Maalox.
- Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Omeprazole, Esomeprazole, Pantoprazole.
- Thuốc kháng histamin H2: Famotidine.
Những loại thuốc này cần dùng theo đơn và đúng thời điểm (thường trước ăn sáng), vì dùng sai cách có thể gây rối loạn tiêu hóa hoặc ảnh hưởng đến hấp thu vi chất.
3. Men tiêu hóa và men vi sinh
Nếu sôi bụng kèm theo cảm giác khó tiêu, đầy bụng sau ăn, hoặc xảy ra sau khi dùng kháng sinh, thì men tiêu hóa và men vi sinh có thể giúp cải thiện tình trạng:
- Men tiêu hóa: Bổ sung enzym hỗ trợ tiêu hóa thức ăn, thích hợp cho người tiêu hóa yếu hoặc rối loạn hấp thu. Ví dụ: Neopeptine, Pancreatin.
- Men vi sinh: Cân bằng hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ người bị loạn khuẩn hoặc tiêu chảy nhẹ. Ví dụ: Enterogermina, BioGaia, Lactomin.
Các loại men này thường được dùng trong vài ngày đến một tuần, tùy theo chỉ định và tình trạng của người bệnh.
4. Thuốc chống co thắt cơ trơn đường ruột
Khi sôi bụng đi kèm với đau âm ỉ, cảm giác quặn bụng hoặc tiêu chảy – đặc biệt ở người có hội chứng ruột kích thích (IBS), bác sĩ có thể chỉ định thuốc chống co thắt: Spasmaverine, Buscopan, Duspatalin.
Tác dụng: Làm giãn cơ trơn ruột, giảm nhu động ruột quá mức.
Thuốc giúp làm dịu hoạt động quá mức của ruột, từ đó giảm cả sôi bụng và các triệu chứng kèm theo.
5. Thuốc diệt ký sinh trùng (thuốc tẩy giun)
Ở một số người, sôi bụng kéo dài có thể do nhiễm giun, đặc biệt là giun đũa hoặc giun kim. Khi có dấu hiệu nghi ngờ như ngứa hậu môn, rối loạn tiêu hóa, hoặc từng lâu chưa tẩy giun, bác sĩ có thể kê đơn thuốc diệt ký sinh trùng:
Thuốc phổ biến: Albendazole, Mebendazole.
Lưu ý: Nên tẩy giun định kỳ mỗi 6 tháng, đặc biệt ở trẻ em và người lớn sống trong môi trường dễ tái nhiễm.
Bài thuốc dân gian chữa sôi bụng nhẹ
Trong dân gian, nhiều người thường áp dụng các mẹo và bài thuốc từ thảo dược tự nhiên để giảm sôi bụng khi triệu chứng còn nhẹ, chưa cần dùng đến thuốc tây. Những nguyên liệu này dễ tìm, cách thực hiện đơn giản và khá an toàn nếu dùng đúng cách. Dưới đây là một số bài thuốc phổ biến:
Gừng tươi
Cách dùng:
- Thái vài lát gừng tươi mỏng, hãm với nước sôi trong 5–10 phút, có thể thêm một ít mật ong.
- Uống khi còn ấm, tốt nhất sau bữa ăn hoặc khi cảm thấy bụng sôi, đầy hơi.
Công dụng: Gừng có tính ấm, giúp kích thích tiêu hóa, giảm co thắt đường ruột và hỗ trợ đào thải khí dư trong bụng.
Lá tía tô
Cách dùng:
- Dùng khoảng 10–15g lá tía tô tươi, rửa sạch, giã hoặc vò nát rồi hãm với nước sôi.
- Có thể nấu thành nước uống hoặc ăn kèm trong bữa ăn để hỗ trợ tiêu hóa.
Công dụng: Tía tô giúp làm ấm bụng, giảm đầy hơi, chống co thắt nhẹ – thích hợp cho người sôi bụng do lạnh bụng hoặc ăn thức ăn lạ.
Húng chanh (Tần dày lá)
Cách dùng:
- Rửa sạch vài lá húng chanh, giã nát, vắt lấy nước cốt, thêm một chút muối loãng để uống.
- Có thể hấp cách thủy với đường phèn cho dễ uống hơn.
Công dụng: Húng chanh có tác dụng làm dịu ruột, kháng khuẩn nhẹ, hỗ trợ giảm sôi bụng và tiêu hóa tốt hơn, nhất là khi sôi bụng đi kèm cảm giác tức bụng, khó chịu.
Nước ấm pha mật ong
Cách dùng: Hòa 1–2 thìa cà phê mật ong vào 200ml nước ấm, uống vào buổi sáng lúc đói hoặc sau khi ăn.
Công dụng: Mật ong giúp làm dịu niêm mạc ruột, hỗ trợ tiêu hóa và có thể cải thiện tình trạng sôi bụng nhẹ ở người bị kích ứng dạ dày.
☛ Tham khảo đầy đủ tại: 10 mẹo chữa sôi bụng tại nhà không cần thuốc!
Khi nào nên đi khám bác sĩ?
Bạn nên đến cơ sở y tế nếu:
- Sôi bụng kèm tiêu chảy kéo dài > 3 ngày
- Có sốt, phân có máu, đau bụng quặn từng cơn
- Sụt cân nhanh, chán ăn, buồn nôn, nôn
- Trẻ em, người già bị sôi bụng thường xuyên
Những dấu hiệu trên có thể là biểu hiện của nhiễm trùng, viêm ruột hoặc bệnh lý mạn tính cần chẩn đoán chuyên sâu.
Lưu ý khi dùng thuốc chữa sôi bụng
- Chỉ nên dùng trong trường hợp sôi bụng nhẹ, không kèm tiêu chảy hoặc đau bụng kéo dài.
- Không lạm dụng hoặc thay thế hoàn toàn thuốc điều trị khi có triệu chứng nghiêm trọng.
- Người có bệnh lý nền (tiểu đường, huyết áp, dị ứng…) nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
- Nếu triệu chứng đi kèm với đau bụng dữ dội, tiêu chảy nhiều ngày, sốt hoặc sụt cân – cần đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị đúng cách.
- Với người đang mang thai, cho con bú, người cao tuổi hoặc có bệnh nền (gan, thận…), việc dùng thuốc phải có chỉ định rõ ràng từ bác sĩ.
- Hạn chế các loại thực phẩm dễ sinh hơi như đậu, bắp cải, hành sống, sữa bò (nếu không dung nạp lactose), đồ uống có gas, cà phê, rượu bia.
- Ăn chậm, nhai kỹ, tránh nuốt hơi khi ăn, không vừa ăn vừa nói chuyện hoặc uống nước liên tục trong bữa.
- Không nằm ngay sau khi ăn, nên ngồi nghỉ hoặc đi lại nhẹ nhàng tối thiểu 30 phút sau bữa ăn.
- Chia nhỏ khẩu phần ăn trong ngày (4–5 bữa), tránh ăn quá no trong một bữa khiến đường ruột làm việc quá sức.
- Tránh căng thẳng, lo âu kéo dài – đây là yếu tố phổ biến gây rối loạn tiêu hóa và làm nặng thêm tình trạng sôi bụng.
- Duy trì thói quen tập thể dục nhẹ nhàng, đều đặn như đi bộ, yoga hoặc hít thở sâu giúp hỗ trợ hoạt động tiêu hóa tốt hơn.
Sôi bụng nhẹ thường không nguy hiểm và có thể cải thiện nhờ điều chỉnh ăn uống, sinh hoạt hoặc dùng thuốc hợp lý. Tuy nhiên, nếu triệu chứng kéo dài, đi kèm dấu hiệu bất thường, người bệnh nên đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh để ảnh hưởng đến sức khỏe lâu dài.
🔥 🔥 🔥 Ưu đãi đặc biệt: Từ 10/8 -2/9, Tích mới 8 điểm Tràng Phục Linh PLUS tặng 1 Đông Trùng Hạ Thảo trị giá 600.000đ. ⏳ Áp dụng song song với chương trình tích đủ 6 điểm tặng 1 hộp 20 viên thường niên. ➠ 🎁 Cách thức nhận quà vô cùng đơn giản, bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn của tem tích điểm có trên vỏ hộp |
