Đi ngoài nhiều lần trong ngày là bệnh gì? Nguyên nhân – dấu hiệu nguy hiểm

Đi ngoài nhiều lần trong ngày là tình trạng khá phổ biến, nhưng không phải lúc nào cũng đơn giản. Có người chỉ bị rối loạn tiêu hóa thoáng qua, nhưng cũng có nhiều trường hợp đây lại là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý đường ruột cần được chú ý. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu nguyên nhân, nhận biết triệu chứng nguy hiểm và biết cách xử lý đúng cách để bảo vệ hệ tiêu hóa.

1. Thế nào là đi ngoài nhiều lần? Khi nào được xem là bất thường?

Một người khỏe mạnh thường đi tiêu 1–2 lần/ngày hoặc 3–5 lần/tuần, tùy theo cơ địa và thói quen ăn uống. Số lần đi tiêu chỉ được xem là vấn đề khi:

• Bạn đi ngoài ≥ 3 lần/ngày trong nhiều ngày liên tiếp.
• Phân thay đổi bất thường: phân lỏng, nát, nhiều nước, phân sống, có nhầy.
• Đi ngoài kèm đau bụng, mót rặn, đầy hơi hoặc mệt mỏi.

Các dạng phân theo thang đo Bristol cũng giúp nhận diện tình trạng:

• Nhóm 5–7: phân mềm, nát, lỏng → Nhu động ruột tăng nhanh.
• Nhóm 1–2: táo bón – phân viên, cứng → không liên quan đến “nhiều lần”.
• Nếu tình trạng kéo dài, rất có thể đây là dấu hiệu bệnh lý cần được đánh giá đúng nguyên nhân.

2. Đi ngoài nhiều lần trong ngày là bệnh gì? 8 nguyên nhân phổ biến nhất

Dưới đây là những nguyên nhân thường gặp nhất dẫn đến tình trạng đi ngoài nhiều lần. Mỗi nguyên nhân sẽ có dấu hiệu đặc trưng để bạn tự nhận biết bước đầu.

2.1. Rối loạn tiêu hóa do ăn uống

Đây là nguyên nhân thường gặp nhất, đặc biệt sau khi:

• Ăn đồ tái sống, gỏi, hải sản
• Thức ăn để lâu, không đảm bảo vệ sinh
• Đồ chiên rán, nhiều dầu mỡ
• Uống nước lạnh ngay sau bữa ăn
• Ăn quá nhanh, quá nhiều hoặc thức ăn lạ

Khi hệ tiêu hóa bị kích ứng, nhu động ruột tăng mạnh khiến bạn đi ngoài nhiều lần, phân nát hoặc phân lỏng. Tình trạng này thường không kéo dài quá 24–48 giờ.

Dấu hiệu nhận biết: đầy hơi, đau bụng âm ỉ, đi ngoài 2–4 lần/ngày, không có sốt.

2.2. Nhiễm khuẩn – nhiễm virus đường ruột

Các tác nhân như E.coli, Salmonella, Shigella hoặc Rotavirus gây viêm nhiễm đường ruột cấp, thường dẫn đến tiêu chảy ồ ạt.

Dấu hiệu đặc trưng:

• Đi ngoài liên tục 5–10 lần/ngày
• Phân toàn nước, lẫn chất nhầy hoặc bọt
• Sốt, nôn ói, mất nước, mệt lả
• Đau quặn bụng trước khi đi ngoài

Đây là nhóm nguyên nhân nguy hiểm, đặc biệt ở trẻ nhỏ và người lớn tuổi, cần đi khám ngay.

2.3. Hội chứng ruột kích thích (IBS)

IBS là bệnh lành tính nhưng mạn tính, đặc trưng bởi tình trạng:

• Đi ngoài nhiều lần vào buổi sáng
• Phân nát, phân sống, phân nhỏ
• Đau quặn bụng giảm sau khi đi ngoài
• Đầy hơi, chướng bụng, sôi bụng
• Mót rặn liên tục nhưng đi rất ít
• IBS không gây tổn thương đại tràng nhưng làm người bệnh mệt mỏi kéo dài do tái phát thường xuyên.

Dấu hiệu phân biệt: đi ngoài ngay sau ăn hoặc khi căng thẳng, phân nát nhưng không ra máu.

Tìm hiểu thêm: Hội chứng ruột kích thích có chữa khỏi được không?

2.4. Viêm đại tràng (viêm loét, viêm đại tràng co thắt)

Khi niêm mạc đại tràng bị viêm, bạn dễ đi ngoài nhiều lần trong ngày, phân có thể:

• Lẫn nhầy
• Lẫn máu tươi
• Phân sống
• Mùi hôi khó chịu hơn bình thường

Người bệnh có thể đau dọc theo khung đại tràng (bên trái bụng), mót rặn, đau hậu môn sau khi đi ngoài.

Dấu hiệu cảnh báo bệnh nặng: đi ngoài ra máu, đau bụng dữ dội, sút cân.

Chi tiết: Bệnh viêm đại tràng, nguyên nhân – cách điều trị

2.5. Không dung nạp thực phẩm (Lactose, Gluten, FODMAP)

Một số người có cơ địa không dung nạp:

• Lactose trong sữa
• Gluten trong lúa mì
• Nhóm carbohydrate FODMAP (hành, tỏi, đậu, bông cải, táo…)

Sau khi ăn những thực phẩm này, nhu động ruột tăng nhanh dẫn đến tiêu chảy, đi ngoài nhiều lần, đầy hơi và đau bụng.

Cách nhận biết: triệu chứng xuất hiện 30 phút – 2 giờ sau ăn.

2.6. Tác dụng phụ của thuốc

Một số thuốc gây kích ứng ruột hoặc ảnh hưởng hệ vi sinh, khiến bạn đi ngoài nhiều lần hơn:

• Kháng sinh
• Metformin (đái tháo đường)
• Thuốc nhuận tràng
• Thuốc điều trị cao huyết áp
• Thuốc hỗ trợ tăng magiê
• Nếu triệu chứng xuất hiện ngay sau khi dùng thuốc, rất có thể đây là nguyên nhân.

2.7. Cường giáp (tuyến giáp hoạt động quá mức)

Cường giáp làm tăng chuyển hóa toàn cơ thể, trong đó có cả nhu động ruột. Người bệnh có thể đi ngoài 3–5 lần/ngày, phân mềm hoặc nát.

Triệu chứng đi kèm: tim đập nhanh, run tay, sút cân nhiều dù ăn uống bình thường.

2.8. Stress – căng thẳng tâm lý

Não và ruột kết nối với nhau qua “trục não – ruột”. Khi căng thẳng kéo dài, não kích thích hệ tiêu hóa, làm tăng co bóp ruột.

Dấu hiệu: đau bụng buổi sáng, đi ngoài ngay khi thức dậy hoặc lúc áp lực công việc tăng cao.

3. Khi nào đi ngoài nhiều lần trong ngày là nguy hiểm?

Bạn cần đi khám sớm nếu có các dấu hiệu sau, vì đây có thể là biểu hiện của bệnh tiêu hóa nặng:

• Đi ngoài > 5 lần/ngày liên tục
• Phân lỏng toàn nước, mất nước nhanh
• Đi ngoài ra máu tươi, máu đông hoặc phân đen
• Sốt cao, rét run, nôn liên tục
• Đau quặn bụng không giảm
• Người mệt lả, chóng mặt
• Sụt cân nhanh, chán ăn
• Bệnh kéo dài trên 3 ngày không cải thiện
• Đặc biệt trẻ nhỏ, người lớn tuổi hoặc người có bệnh nền cần đi khám ngay khi có dấu hiệu bất thường.

4. Cách xử lý tạm thời tại nhà khi bị đi ngoài nhiều lần

Nếu tình trạng chưa có dấu hiệu nguy hiểm, bạn có thể áp dụng những biện pháp sau để giảm triệu chứng.

4.1. Bù nước và điện giải

Đi ngoài nhiều khiến cơ thể mất nước và muối khoáng. Bạn nên:

• Uống Oresol theo đúng hướng dẫn
• Uống nước lọc, nước cháo loãng
• Tránh uống nước ngọt có gas vì làm tình trạng nặng hơn

4.2. Điều chỉnh chế độ ăn uống

Ưu tiên các món dễ tiêu:

• Cháo trắng, cháo thịt nạc
• Súp gừng, cơm nát
• Chuối chín, khoai lang luộc
• Bánh mì trắng, trứng luộc

Nên tránh:

• Sữa và chế phẩm từ sữa
• Rau sống, salad
• Cà phê, rượu bia
• Đồ cay nóng, chua, mỡ nhiều
• Đồ ăn nhanh

4.3. Bổ sung lợi khuẩn (probiotics)

Probiotics giúp khôi phục hệ vi sinh đường ruột, giảm tiêu chảy và hỗ trợ tiêu hóa.

Có thể dùng:

• Sữa chua không đường
• Men vi sinh chứa Lactobacillus, Bifidobacterium
• Thực phẩm lên men như kim chi, dưa cải (nhưng nên dùng ít)

4.4. Giữ ấm bụng và nghỉ ngơi

Chườm ấm vùng bụng giúp giảm co thắt ruột và bớt đau quặn. Nên tránh vận động mạnh trong thời gian bị tiêu chảy.

5. Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Bạn nên đi khám ngay nếu:

• Đi ngoài nhiều hơn 3 ngày
• Có sốt, nôn, mất nước
• Có máu trong phân
• Đau bụng dữ dội
• Sụt cân, mệt mỏi kéo dài
• Có tiền sử viêm đại tràng, IBS, polyp đại tràng

Bác sĩ có thể chỉ định:

• Xét nghiệm phân
• Nội soi đại tràng
• Siêu âm bụng
• Xét nghiệm máu
• Test không dung nạp thực phẩm

6. Phòng ngừa tái phát đi ngoài nhiều lần

Để hệ tiêu hóa khỏe mạnh, bạn nên duy trì:

• Ăn chín, uống sôi
• Không ăn đồ tái sống, nhất là hải sản
• Không lạm dụng kháng sinh
• Hạn chế đồ uống có cồn, chất kích thích
• Giảm căng thẳng, ngủ đủ giấc
• Tập thể dục nhẹ 30 phút/ngày
• Tăng cường chất xơ hòa tan (chuối, yến mạch, bí đỏ)

Việc chủ động chăm sóc hệ tiêu hóa sẽ giúp hạn chế đáng kể tình trạng tiêu chảy và đi ngoài nhiều lần.

7. Câu hỏi thường gặp (FAQ)

1. Đi ngoài 3 lần/ngày có sao không?

Nếu phân bình thường, không đau bụng, bạn vẫn có thể khỏe mạnh. Nhưng nếu phân nát, lỏng hoặc kèm khó chịu, bạn nên theo dõi.

2. Buổi sáng đi ngoài 2–3 lần là bệnh gì?

Thường gặp ở người hội chứng ruột kích thích (IBS) hoặc do uống cà phê, đồ kích thích.

3. Đi ngoài phân sống nhiều lần là do đâu?

Có thể do rối loạn tiêu hóa, viêm đại tràng hoặc hấp thu kém.

4. Đi ngoài nhiều lần nhưng không đau bụng có nguy hiểm không?

Có thể do thức ăn hoặc rối loạn nhẹ. Nhưng nếu kéo dài trên 3 ngày, vẫn nên kiểm tra.

Kết luận:

Đi ngoài nhiều lần trong ngày có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân, từ rối loạn tiêu hóa đơn giản đến các bệnh lý nặng như viêm đại tràng, IBS hay nhiễm khuẩn đường ruột. Nhận biết sớm dấu hiệu nguy hiểm và xử lý đúng cách sẽ giúp bạn tránh biến chứng và bảo vệ sức khỏe tiêu hóa. Nếu triệu chứng kéo dài hoặc nặng lên, hãy đi khám để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời.

💥💥 Để giúp Khách hàng vừa dễ dàng nhận biết hàng chính hãng, vừa tiết kiệm chi phí, Tràng Phục Linh Plus có chương trình tích đủ 6 điểm tặng 1 hộp 20 viên trị giá 195.000đ ➠ 🎁 Cách thức nhận quà vô cùng đơn giản, bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn của tem tích điểm có trên vỏ hộp