Chế độ ăn uống ảnh hưởng trực tiếp đến mức độ đau bụng, đầy hơi và rối loạn tiêu hóa ở người viêm đại tràng. Việc chọn đúng món ăn không chỉ giúp giảm triệu chứng mà còn góp phần ổn định nhu động ruột và ngăn bệnh tái phát. Bài viết dưới đây gợi ý những món ăn phù hợp nhất, dễ chế biến và an toàn cho người đang bị viêm đại tràng.
Mục lục
Top 12 món ăn tốt cho người viêm đại tràng
1. Cháo trắng
Cháo trắng là món ăn “nhẹ bụng” và an toàn nhất khi đại tràng đang bị kích ứng. Kết cấu mềm, loãng giúp ruột nghỉ ngơi, giảm co bóp và hạn chế ma sát lên niêm mạc tổn thương. Đây là lựa chọn thích hợp khi người bệnh bị đau bụng, đi ngoài lỏng hoặc đang trong giai đoạn mệt mỏi.
2. Cháo thịt băm
Cháo thịt băm cung cấp nguồn protein dễ hấp thu, không chứa nhiều mỡ nên ít gây đầy hơi. Khi nấu, thịt được băm nhỏ và ninh nhừ giúp cơ thể nhanh phục hồi mà không gây áp lực lên hệ tiêu hóa. Món này phù hợp cho người vừa hết đợt đau bụng hoặc cần tăng cường năng lượng nhưng vẫn muốn ăn nhẹ.
3. Cháo cà rốt
Cà rốt giàu pectin – chất xơ hòa tan có khả năng hấp thụ nước và làm đặc phân, rất hữu ích cho người bị tiêu chảy hoặc phân sống. Khi nấu cùng cháo trắng, món này vừa dễ tiêu, vừa giúp niêm mạc ruột ổn định nhanh hơn. Đây là món ăn được khuyến nghị trong hầu hết trường hợp viêm đại tràng gây tiêu chảy.
4. Súp bí đỏ
Bí đỏ chứa beta-carotene và nhiều chất chống oxy hóa giúp giảm viêm và bảo vệ niêm mạc ruột. Khi nấu thành súp, bí đỏ trở nên mềm, dễ tiêu và không gây sinh hơi như một số loại rau khác. Món này phù hợp cho người đầy bụng, ăn khó tiêu hoặc sau đợt đau quặn.
5. Súp gà xé
Súp gà xé là món ăn giàu dinh dưỡng nhưng nhẹ nhàng với tiêu hóa. Nước súp giúp bù nước – điện giải, còn thịt gà xé nhỏ giúp cơ thể hấp thu tốt hơn. Món này thích hợp khi người bệnh mệt mỏi, ít ăn hoặc bị đi ngoài kéo dài khiến cơ thể suy nhược.
6. Súp khoai tây – cà rốt
Khoai tây và cà rốt đều là thực phẩm dễ tiêu, ít chất xơ không tan nên không gây cọ xát ruột. Khi nấu nhuyễn, món súp này giúp ổn định nhu động ruột và cung cấp năng lượng bền vững. Người đau bụng âm ỉ, đầy hơi hoặc chán ăn đều có thể dùng.
7. Cá hấp (cá hồi, cá thu, cá chẽm)
Cá hấp giữ lại tối đa dinh dưỡng mà không gây dầu mỡ. Omega-3 trong cá hồi và cá thu có tác dụng chống viêm tự nhiên, hỗ trợ làm dịu niêm mạc đại tràng. Cá hấp ăn kèm cơm trắng hoặc cháo giúp người bệnh dễ tiêu và hấp thu tốt hơn so với đồ chiên rán.
8. Khoai lang luộc (ăn lượng vừa phải)
Khoai lang chứa chất xơ hòa tan và prebiotic tốt cho hệ vi khuẩn đường ruột, hỗ trợ nhuận tràng tự nhiên. Tuy nhiên, ăn quá nhiều có thể gây đầy hơi hoặc tăng sinh khí. Vì vậy, người viêm đại tràng chỉ nên ăn 1–2 miếng nhỏ mỗi lần, đặc biệt hữu ích cho người bị táo bón.
9. Trứng hấp
Trứng là nguồn protein “dễ tiêu – ít kích ứng” nhất, đặc biệt khi được hấp thay vì chiên rán dầu mỡ. Trứng giúp cung cấp năng lượng, hỗ trợ phục hồi cơ thể, nhưng không làm nặng đại tràng. Món này phù hợp trong ngày cơ thể mệt mỏi hoặc đau âm ỉ kéo dài.
10. Sữa chua không đường (men sống)
Sữa chua chứa probiotic giúp cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột – yếu tố quan trọng trong việc giảm đầy hơi, tiêu chảy hoặc táo bón. Tuy nhiên, nên chọn loại không đường và không lactose để tránh gây kích ứng. Dùng mỗi ngày 1 hũ nhỏ giúp hệ tiêu hóa ổn định hơn.
11. Đậu phụ hấp hoặc om mềm
Đậu phụ là protein thực vật dễ tiêu, ít béo, phù hợp cho người viêm đại tràng kiêng dầu mỡ. Khi hấp hoặc om mềm, đậu phụ hạn chế gây đầy hơi và cung cấp nguồn đạm lành mạnh cho cơ thể. Đây là món lý tưởng cho bữa trưa hoặc bữa tối nhẹ nhàng.
12. Rau củ ninh nhừ (bí xanh, su su, mồng tơi)
Rau củ nấu nhừ giúp cung cấp vitamin, khoáng chất và chất xơ hòa tan mà không gây ma sát lên thành ruột. Bí xanh và su su làm mát, giúp giảm viêm; mồng tơi nhuận tràng nhẹ. Đây là nhóm rau an toàn nhất cho người viêm đại tràng.
Món ăn phù hợp theo triệu chứng
1. Khi tiêu chảy, đi ngoài phân lỏng
Người viêm đại tràng bị tiêu chảy cần ưu tiên món ăn làm đặc phân, giảm kích ứng và bù nước.
Gợi ý món ăn:
- Cháo cà rốt
- Cháo trắng + thịt nạc băm
- Cơm trắng với cá hấp
- Chuối xanh luộc hoặc cháo chuối xanh
- Súp gà xé bổ sung điện giải
Những món này giúp làm dịu niêm mạc ruột và ổn định nhu động ruột nhanh hơn.
2. Khi táo bón, phân khô
Trường hợp táo bón do đại tràng kém nhu động, nên dùng thực phẩm có chất xơ hòa tan và giúp nhuận tràng nhẹ.
Gợi ý món ăn:
- Khoai lang luộc (vừa phải, tránh ăn quá nhiều)
- Canh mồng tơi, rau đay ninh nhừ
- Cháo yến mạch
- Sữa chua không đường (men sống)
- Đu đủ chín
Những món này giúp mềm phân, hỗ trợ đào thải dễ dàng hơn.
3. Khi đầy hơi, trướng bụng, khó tiêu
Đầy hơi thường gặp khi đại tràng bị rối loạn tiêu hóa. Các món ăn cần nhẹ bụng, ít gây sinh khí.
Gợi ý món ăn:
- Súp bí đỏ
- Cháo gừng
- Súp khoai tây nấu nhuyễn
- Gà hấp gừng
- Trà gừng ấm dùng sau bữa
Những món này giúp giảm lượng khí trong ruột và hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn.
4. Khi đau quặn bụng, đại tràng co thắt
Trong cơn co thắt, đại tràng rất nhạy cảm; nên ăn món loãng, mềm, dễ tiêu.
Gợi ý món ăn:
- Cháo thịt băm
- Trứng hấp hoặc trứng chần
- Cháo bí đỏ
- Cơm mềm với cá hấp
- Cháo yến mạch nấu nhuyễn
Các món này giúp giảm áp lực lên đại tràng và hạn chế co thắt tái diễn.
Cách chế biến món ăn để không kích ứng đại tràng
1. Ưu tiên phương pháp nấu “nhẹ bụng”: hấp – luộc – ninh nhừ
Hấp, luộc và ninh giúp giữ nguyên dưỡng chất mà không tạo ra chất béo khó tiêu. Các món nấu mềm, nhuyễn làm giảm ma sát lên niêm mạc đại tràng, rất phù hợp cho người đang đau âm ỉ, tiêu chảy hoặc đi ngoài phân sống.
2. Hạn chế tối đa chiên rán và xào nhiều dầu mỡ
Thực phẩm chiên rán gây kích thích co bóp đại tràng, dễ làm đầy hơi, trướng bụng và đau quặn. Người viêm đại tràng nên tránh món chiên vì dầu mỡ khó tiêu và có thể làm nặng triệu chứng.
3. Ưu tiên nêm nhạt, tránh các gia vị kích thích
Gia vị cay nóng như ớt, tiêu, tỏi sống, mù tạt hoặc hành sống dễ làm niêm mạc đại tràng bị kích ứng. Nên nêm nhạt, dùng hành chín hoặc gừng ít để tăng hương vị mà không gây khó chịu.
4. Chia nhỏ khẩu phần ăn trong ngày
Ăn 5–6 bữa nhỏ tốt hơn ăn ít bữa nhưng ăn nhiều. Việc chia nhỏ giúp đại tràng làm việc nhẹ nhàng, giảm co thắt và hạn chế tình trạng đầy bụng sau ăn.
5. Tránh thực phẩm quá cứng, quá dai hoặc nhiều chất xơ không tan
Các loại rau sống, hạt nguyên vỏ, ngô, khoai mì… có chất xơ không tan dễ cọ xát vào thành ruột, khiến người bệnh đau bụng, đầy hơi và đi ngoài nhiều lần. Nên chọn rau củ ninh nhừ hoặc xay nhuyễn.
6. Ưu tiên thực phẩm ấm, hạn chế thức ăn lạnh
Đồ ăn lạnh làm nhu động ruột tăng đột ngột, gây đau quặn và tiêu chảy. Dùng thức ăn ấm sẽ giúp bụng dễ chịu hơn và hỗ trợ tiêu hoá tốt hơn.
7. Kiểm tra phản ứng của cơ thể với từng món ăn
Mỗi người có cơ địa khác nhau; cùng một món ăn nhưng có người hợp – có người không. Sau mỗi bữa, nên theo dõi xem món nào gây đầy hơi, đau bụng hoặc đi ngoài để điều chỉnh kịp thời, tránh kích ứng tái diễn.
Những món ăn người viêm đại tràng nên tránh
- Món chiên rán nhiều dầu mỡ: Gà rán, cá chiên, khoai tây chiên… chứa nhiều chất béo khó tiêu, dễ gây đầy hơi, trướng bụng và kích thích co thắt đại tràng. Đây là nhóm món ăn gây khó chịu nhiều nhất cho người bệnh.
- Món cay, nóng, nhiều gia vị mạnh: Kim chi, lẩu cay, đồ xào nhiều ớt, tiêu… có thể làm tổn thương niêm mạc đại tràng, khiến triệu chứng đau bụng và tiêu chảy dễ bùng phát.
- Món sống, tái hoặc khó tiêu: Rau sống, gỏi, sashimi, thịt tái, tiết canh… chứa nhiều vi khuẩn và ký sinh trùng, rất dễ gây rối loạn tiêu hóa. Hệ ruột của người viêm đại tràng vốn yếu nên càng cần tránh các món này.
- Các loại hạt và thực phẩm nhiều chất xơ không tan: Ngô, đậu phộng, hạt điều, hạt hướng dương, rau cần, bắp cải sống… chứa nhiều chất xơ không tan, dễ cọ xát lên niêm mạc ruột và gây đau quặn, đi ngoài nhiều lần.
- Món mặn, đồ muối lên men: Dưa muối, cà muối, kim chi chứa hàm lượng muối cao và vi khuẩn lên men mạnh. Những thực phẩm này dễ gây tiêu chảy, chướng bụng và kích ứng đại tràng.
- Đồ uống kích thích và có gas: Cà phê, rượu bia, nước ngọt có gas khiến nhu động ruột tăng nhanh, dẫn đến tiêu chảy hoặc đau quặn ngay sau khi uống. Đây là nhóm cần kiêng cẩn thận.
- Sữa tươi và các món chứa lactose (với người không dung nạp lactose): Sữa tươi, bánh kem, phô mai béo… có thể gây đầy bụng, tiêu chảy, sôi bụng ở người không dung nạp lactose – tình trạng khá phổ biến ở bệnh nhân viêm đại tràng.
- Thức ăn quá lạnh hoặc để lâu: Đồ ăn nguội, đá lạnh, kem lạnh… khiến ruột co bóp mạnh đột ngột, dễ gây đau quặn hoặc tiêu chảy.
Gợi ý thực đơn 1 tuần cho người viêm đại tràng
| Ngày | Bữa sáng | Bữa phụ sáng | Ăn trưa | Bữa phụ chiều | Ăn tối | Ghi chú |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Thứ 2 | Cháo trắng + 1 lòng đỏ trứng chần | Sữa chua không đường (1 hũ nhỏ) | Cháo thịt băm (heo nạc) + rau củ ninh nhừ | Chuối chín 1/2 quả hoặc vài lát | Cá hấp + cơm mềm + canh bí đỏ ninh nhừ | Nên ăn ấm, nêm nhạt |
| Thứ 3 | Cháo cà rốt | Trứng hấp 1/2 quả (nhỏ) nếu cần | Súp gà xé + cơm mềm | Sữa chua không đường (1 hũ nhỏ) | Đậu phụ hấp + rau mồng tơi ninh nhừ + 1/2 chén cơm | Tránh gia vị cay |
| Thứ 4 | Cháo yến mạch nấu nhuyễn (ít đường) | Khoai lang luộc (1 miếng nhỏ) | Cá hồi hấp hoặc cá thu hấp + cơm trắng + canh su su | Chuối chín 1/2 quả | Súp khoai tây – cà rốt nấu nhuyễn | Ăn chậm, nhai kỹ |
| Thứ 5 | Cháo trắng + ít thịt gà xé | Sữa chua không đường (1 hũ nhỏ) | Cháo bí đỏ + cá hấp nhỏ | Trứng chần (nếu thấy đói) | Đậu phụ om mềm + cơm mềm + canh rau củ ninh nhừ | Uống đủ nước lọc |
| Thứ 6 | Cháo thịt băm (gà) + ít hành chín | Chuối chín 1/2 quả | Súp gà + cơm mềm + bí xanh ninh nhừ | Sữa chua không đường (1 hũ nhỏ) | Cá hấp + khoai tây luộc nhỏ | Hạn chế ăn tối quá muộn |
| Thứ 7 | Cháo cà rốt + 1 lòng đỏ trứng chần | Đu đủ chín vài miếng (nếu hợp) | Đậu phụ hấp + canh mồng tơi ninh nhừ + cơm mềm | Chuối chín 1/2 quả | Súp bí đỏ + 1 miếng cá hấp nhỏ | Tránh đồ ăn nhanh, chiên rán |
| Chủ nhật | Cháo yến mạch nấu nhuyễn + ít mật ong (nếu cần) | Sữa chua không đường (1 hũ nhỏ) | Cháo thịt băm + rau củ ninh nhừ | Khoai lang luộc (1 miếng nhỏ) | Đậu phụ om mềm + canh su su ninh nhừ + cơm mềm | Ngủ đủ, giảm stress |
Việc lựa chọn món ăn phù hợp đóng vai trò quan trọng trong việc giảm đau bụng, ổn định nhu động ruột và hạn chế tái phát viêm đại tràng. Duy trì chế độ ăn khoa học, ưu tiên món mềm – dễ tiêu, đồng thời tránh thực phẩm gây kích ứng sẽ giúp hệ tiêu hoá khỏe hơn mỗi ngày. Lắng nghe cơ thể và điều chỉnh thực đơn hợp lý chính là chìa khóa để kiểm soát bệnh lâu dài.
💥💥 Để giúp Khách hàng vừa dễ dàng nhận biết hàng chính hãng, vừa tiết kiệm chi phí, Tràng Phục Linh Plus có chương trình tích đủ 6 điểm tặng 1 hộp 20 viên trị giá 195.000đ ➠ 🎁 Cách thức nhận quà vô cùng đơn giản, bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn của tem tích điểm có trên vỏ hộp |
