Viêm đại tràng sau sinh – Nguyên nhân và cách điều trị

Viêm đại tràng là bệnh lý đường tiêu hóa gặp ở nhiều đối tượng trong đó có cả phụ nữ sau sinh. Sau sinh, phụ nữ thường ít vận động, chế độ dinh dưỡng không hợp lý nên dễ gây bệnh.

Viêm đại tràng sau sinh là gì?

Viêm đại tràng sau sinh là tình trạng ruột già (hay còn gọi là đại tràng) bị viêm nhiễm, thường do rối loạn vi khuẩn đường ruột hoặc suy giảm đề kháng của cơ thể sau sinh. Tình trạng này có thể xuất hiện ngay sau sinh hoặc vài tuần sau đó, gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của chị em.

Nguyên nhân gây viêm đại tràng sau sinh

Có nhiều nguyên nhân khiến phụ nữ sau sinh dễ mắc viêm đại tràng, bao gồm:

• Thay đổi nội tiết tố: Sau khi sinh, hormone estrogen và progesterone trong cơ thể giảm đột ngột, làm ảnh hưởng đến hoạt động của hệ tiêu hóa, từ đó dễ dẫn đến rối loạn chức năng đại tràng.
• Chế độ dinh dưỡng không hợp lý: Nhiều chị em sau sinh kiêng cữ khắt khe, thiếu chất xơ, uống ít nước hoặc ăn uống thiếu đa dạng khiến hệ tiêu hóa suy yếu, làm gia tăng nguy cơ viêm đại tràng.
• Do ít vận động: Sau sinh chị em ít vận động khiến hoạt động của nhu động ruột giảm do đó, phân ứ đọng lại và lưu trong ruột lâu hơn dẫn tới tình trạng phân khô cứng và người bệnh dễ bị táo bón dẫn tới viêm đại tràng.
• Stress và thiếu ngủ kéo dài: Căng thẳng, lo âu, thức đêm chăm con khiến thần kinh ruột bị kích thích, dẫn đến các cơn co thắt bất thường ở đại tràng.
• Sử dụng kháng sinh: Một số phụ nữ sinh mổ hoặc gặp biến chứng sau sinh phải dùng kháng sinh kéo dài, làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột – nguyên nhân phổ biến dẫn đến viêm đại tràng.
• Miễn dịch suy giảm: Sau sinh, cơ thể người mẹ yếu đi, dễ bị tấn công bởi các loại vi khuẩn, virus gây hại trong hệ tiêu hóa.

Triệu chứng bệnh viêm đại tràng sau sinh

Những dấu hiệu dưới đây có thể là biểu hiện của viêm đại tràng sau sinh mà mẹ bỉm cần lưu ý:

• Rối loạn tiêu hóa: Đi ngoài phân lỏng hoặc nát nhiều lần trong ngày, có khi lẫn chất nhầy, cảm giác đi xong vẫn chưa hết.
• Đầy hơi, chướng bụng: Cảm giác bụng trướng, sôi bụng, đặc biệt sau khi ăn hoặc vào buổi tối.
• Đau quặn bụng: Cơn đau có thể xuất hiện thành từng cơn hoặc âm ỉ kéo dài, thường tập trung ở vùng bụng dưới bên trái.
• Mệt mỏi, chán ăn: Do cơ thể không hấp thụ tốt dinh dưỡng, nhiều mẹ sau sinh cảm thấy suy nhược, thiếu năng lượng.
• Triệu chứng toàn thân: Một số trường hợp có thể bị sốt nhẹ, buồn nôn, hoặc sút cân nhẹ không rõ lý do.

Điều trị viêm đại tràng sau sinh như thế nào?

Điều trị viêm đại tràng sau sinh cần sự kết hợp đồng thời giữa điều chỉnh lối sống, chế độ dinh dưỡng và có thể sử dụng thêm thuốc nếu cần theo sự chỉ định của bác sĩ.

Nguyên tắc điều trị

Phụ nữ sau sinh phần lớn là đối tượng đang nuôi con bằng sữa mẹ do đó phải đặc biệt thận trọng khi sử dụng thuốc chữa bệnh viêm đại tràng. vì một số hoạt chất của thuốc có thể đi vào dòng sữa mẹ gây ảnh hưởng trực tiếp tới sự phát triển của bé. Vì vậy, khi điều trị viêm đại tràng cho chị em sau sinh cần tuân thủ theo các nguyên tắc sau:

• Dùng thuốc trong các trường hợp không còn biện pháp nào khác, cần dùng thuốc với liều lượng thấp và trong một khoảng thời gian ngắn dưới sự giám sát và chỉ định của bác sĩ.
• Nếu thuốc có thành phần khuyến cáo ảnh hưởng tới mẹ và bé thì tạm thời ngừng cho con bú tới khi ngưng uống thuốc. Bác sĩ nên ưu tiên chọn các loại thuốc có tác dụng tại chỗ thay vì thuốc có tác dụng toàn thân để chữa bệnh
• Nên uống thuốc sau khi cho con bú 15 phút và sau đó 3 giờ mới được cho con bú lại.
• Trong quá trình sử dụng thuốc nếu thấy bất kì bất thường nào về sức khỏe của mẹ và bé như bé chậm tăng cân, lượng sữa mẹ giảm, mất sữa, sữa có mùi lạ,…người mẹ nên tạm ngưng uống thuốc và thông báo cho bác sĩ điều trị biết để có hướng xử lý thích hợp.

Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng

• Tăng cường rau xanh, trái cây và các thực phẩm giàu chất xơ hòa tan để cải thiện chức năng tiêu hóa.
• Bổ sung men vi sinh hoặc sữa chua không đường để khôi phục hệ vi sinh có lợi trong đường ruột.
• Tránh thực phẩm chiên xào, cay nóng, thức ăn chế biến sẵn và nước uống có gas.
• Ăn uống điều độ, chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày để giảm áp lực lên hệ tiêu hóa.

Thay đổi thói quen sinh hoạt

• Ngủ đủ giấc (ít nhất 6–8 tiếng mỗi ngày), nên tranh thủ nghỉ khi bé ngủ để hồi phục sức khỏe.
• Giảm căng thẳng bằng cách nghe nhạc nhẹ, thiền, đọc sách hoặc dành thời gian chăm sóc bản thân.
• Duy trì vận động nhẹ nhàng như đi bộ, yoga sau sinh để hỗ trợ nhu động ruột hoạt động tốt hơn.

Điều trị bằng thuốc

• Trong những trường hợp triệu chứng kéo dài, bác sĩ có thể chỉ định thuốc chống co thắt, kháng viêm hoặc bổ sung men vi sinh dạng uống.
• Tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc nếu đang cho con bú mà không có hướng dẫn của bác sĩ.

Áp dụng phương pháp y học cổ truyền

• Dùng các loại trà thảo dược như trà gừng, trà bạc hà, hoặc nước sắc từ các bài thuốc dân gian có tác dụng giảm đau, kháng viêm đường ruột.
• Có thể tham khảo các bài thuốc Đông y hỗ trợ điều trị viêm đại tràng nếu được thầy thuốc uy tín tư vấn, bảo đảm an toàn cho phụ nữ sau sinh.

Khám và theo dõi y tế định kỳ

Nếu tình trạng không cải thiện trong vòng 1–2 tuần, mẹ bỉm nên chủ động đi khám chuyên khoa tiêu hóa để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời.