Hội chứng ruột kích thích – nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

Hội chứng ruột kích thích là bệnh về đường tiêu hóa không gây nguy hiểm tới tính mạng nhưng ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống và sinh hoạt của người bệnh.  Dưới đây là tất cả những thông tin về hội chứng ruột kích thích.

Hội chứng ruột kích thích là gì?

Hội chứng ruột kích thích (Irritable Bowel Syndrome – IBS) là một rối loạn chức năng đường ruột mạn tính, đặc trưng bởi đau bụng, đầy hơi, rối loạn đại tiện nhưng không có tổn thương thực thể ở ruột. Đây là một trong những bệnh lý tiêu hóa phổ biến nhất, ảnh hưởng đến khoảng 10–15% dân số toàn cầu. Tuy không gây nguy hiểm đến tính mạng, IBS có thể làm suy giảm chất lượng cuộc sống đáng kể do các triệu chứng khó chịu và dai dẳng.

Điểm đặc trưng của IBS là sự rối loạn trong hoạt động co bóp của ruột, khiến nhu động ruột không ổn định. Điều này dẫn đến các biểu hiện khác nhau ở từng bệnh nhân. Dựa trên triệu chứng nổi trội, IBS được phân thành bốn thể chính:

• IBS thể tiêu chảy (IBS-D): Người bệnh chủ yếu bị tiêu chảy kéo dài, đi ngoài phân lỏng hoặc nát, có thể kèm đau quặn bụng và cảm giác mót rặn.
• IBS thể táo bón (IBS-C): Triệu chứng chính là táo bón, phân rắn, cảm giác đi ngoài không hết, kèm theo đầy hơi, chướng bụng.
• IBS thể hỗn hợp (IBS-M): Người bệnh có thể xen kẽ giữa tiêu chảy và táo bón trong các giai đoạn khác nhau.
• IBS thể không phân loại (IBS-U): Không thuộc các nhóm trên, triệu chứng không điển hình hoặc thay đổi thất thường.

Dù cơ chế bệnh sinh của IBS chưa được hiểu rõ hoàn toàn, các nghiên cứu cho thấy bệnh có liên quan đến nhiều yếu tố như rối loạn nhu động ruột, sự nhạy cảm quá mức của ruột, mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột và ảnh hưởng của trục não-ruột. Không giống như các bệnh lý tiêu hóa khác, IBS không gây tổn thương niêm mạc ruột hay làm tăng nguy cơ ung thư đại tràng.

Tuy nhiên, vì triệu chứng có thể kéo dài nhiều năm, người bệnh cần có hướng điều trị và quản lý phù hợp để cải thiện chất lượng cuộc sống.

Đối tượng nguy cơ

Ngày nay xã hội phát triển, áp lực cuộc sống, áp lực học hành thi cử nên con người dễ rơi vào trạng thái trầm cảm và mắc hội chứng ruột kích thích. Tuy nhiên, theo nghiên cứu, dưới đây là những đối tượng có nguy cơ cao mắc hội chứng ruột kích thích:

• Nhóm đối tượng tầm tuổi từ 40-45
• Nhóm  nữ giới có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nam giới gấp 2 lần
• Những người thường xuyên trong trạng thái stress, lo âu, căng thẳng tâm lý không ổn định
• Những người có tiền sử gia đình mắc những bệnh về đường ruột.

Nguyên nhân

Hội chứng ruột kích thích (IBS) là một bệnh lý phức tạp với nhiều yếu tố tác động, bao gồm cả thể chất và tâm lý. Hiện nay, nguyên nhân chính xác của IBS vẫn chưa được xác định rõ ràng, nhưng các nghiên cứu đã chỉ ra một số cơ chế liên quan đến sự hình thành và phát triển của bệnh. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến có thể góp phần gây ra IBS:

• Nhu động ruột tăng tốc bất thường: Khi ruột co bóp quá nhanh, thức ăn không được hấp thu đầy đủ, dẫn đến tiêu chảy, đau quặn bụng và đi ngoài nhiều lần.
• Nhu động ruột chậm bất thường: Khi ruột co bóp yếu hoặc chậm, phân bị giữ lại quá lâu, hấp thu nước nhiều hơn bình thường, gây táo bón, đầy hơi và khó chịu.
• Hệ thần kinh ruột nhạy cảm hơn bình thường, khiến họ dễ cảm nhận cơn đau và khó chịu khi ruột co bóp hoặc khi có sự thay đổi áp suất trong ruột.
• Mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột: chênh lệch giữa vi khuẩn có lợi và vi khuẩn có hại có thể làm gia tăng các triệu chứng như đầy hơi, tiêu chảy hoặc táo bón.
• Căng thẳng, stress và yếu tố tâm lý: Khi căng thẳng, stress kéo dài hoặc rối loạn tâm lý (lo âu, trầm cảm), trục não-ruột có thể bị rối loạn, ảnh hưởng đến hoạt động co bóp của ruột, làm tăng cảm giác đau và rối loạn tiêu hóa.
• Chế độ ăn uống không hợp lý: Một số loại thực phẩm có thể kích thích hệ tiêu hóa và làm nặng thêm các triệu chứng IBS, ví dụ như đồ ăn nhiều dầu mỡ, cay nóng, caffeine, đồ uống có gas,…
• Viêm nhẹ & nhiễm trùng đường ruột: Một số bệnh nhân IBS có viêm nhẹ niêm mạc ruột, thường xuất hiện sau nhiễm trùng tiêu hóa.
• Di truyền & yếu tố gia đình: Người có người thân mắc IBS có nguy cơ cao hơn, có thể do yếu tố di truyền hoặc thói quen sinh hoạt.

Triệu chứng

Triệu chứng của hội chứng ruột kích thích (IBS) rất đa dạng và khác nhau ở từng bệnh nhân, nhưng chủ yếu liên quan đến rối loạn tiêu hóa mạn tính. Một đặc điểm quan trọng của IBS là triệu chứng kéo dài nhưng không gây tổn thương thực thể ở đường ruột. Bao gồm:

• Đau bụng, quặn bụng: Cơn đau có thể nhẹ hoặc dữ dội, thường xuất hiện ở vùng bụng dưới hoặc quanh rốn. Đặc biệt, cơn đau thường giảm sau khi đi đại tiện.
• Rối loạn đại tiện: Người bệnh có thể bị tiêu chảy, táo bón hoặc xen kẽ cả hai. Một số người cảm thấy đi ngoài không hết phân, phân có nhầy nhưng không lẫn máu.
• Đầy hơi, chướng bụng: Cảm giác bụng căng tức, khó chịu, đặc biệt là sau khi ăn một số thực phẩm gây sinh hơi.
• Mệt mỏi, mất ngủ: Nhiều người bị IBS cảm thấy kiệt sức và có giấc ngủ không
• sâu.
• Căng thẳng, lo âu: IBS có liên quan mật thiết đến stress, khiến người bệnh dễ cáu gắt hoặc trầm cảm.
• Đau đầu, đau cơ: Một số bệnh nhân có triệu chứng đau mỏi không rõ nguyên nhân.

Dù IBS không gây nguy hiểm, nhưng các triệu chứng dai dẳng có thể làm suy giảm chất lượng cuộc sống nếu không được kiểm soát đúng cách.

☛ Đọc chi tiết: Dấu hiệu cảnh bảo bạn đang mắc hội chứng ruột kích thích

Chẩn đoán

Chẩn đoán hội chứng ruột kích thích (IBS) chủ yếu dựa vào triệu chứng lâm sàng, do bệnh không gây tổn thương thực thể và không có xét nghiệm đặc hiệu. Các bác sĩ thường áp dụng tiêu chuẩn Rome IV kết hợp với loại trừ các bệnh lý tiêu hóa khác.

1. Tiêu chuẩn chẩn đoán Rome IV

Theo tiêu chuẩn này, một người được chẩn đoán IBS khi có đau bụng tái diễn ít nhất 1 ngày/tuần trong 3 tháng qua, kèm theo ít nhất hai trong ba đặc điểm sau:

• Liên quan đến việc đi đại tiện (đau có thể giảm hoặc tăng khi đi ngoài).
• Thay đổi tần suất đi đại tiện (đi ngoài nhiều lần hoặc ít hơn bình thường).
• Thay đổi hình dạng phân (phân lỏng, nát, cứng hoặc không đều).

2. Loại trừ các bệnh lý tiêu hóa khác

Do IBS có triệu chứng giống nhiều bệnh lý tiêu hóa khác, bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm để loại trừ:

• Xét nghiệm máu: Kiểm tra tình trạng viêm, thiếu máu.
• Xét nghiệm phân: Phát hiện nhiễm trùng hoặc máu trong phân.
• Nội soi đại tràng: Cần thiết nếu có dấu hiệu cảnh báo như sụt cân không rõ nguyên nhân, đi ngoài ra máu hoặc tiền sử gia đình mắc bệnh đường ruột nghiêm trọng.

Việc chẩn đoán chính xác giúp người bệnh tránh lo lắng không cần thiết và có hướng điều trị phù hợp.

Biến chứng 

Táo bón hoặc tiêu chảy kéo dài có thể gây ra bệnh trĩ.

Ngoài ra, bệnh IBS có thể gây ra nhiều biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống.

• Suy giảm chất lượng cuộc sống: Đau bụng, đầy hơi, tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài có thể làm người bệnh cảm thấy khó chịu, mệt mỏi và mất tập trung trong công việc, học tập. Một số người phải hạn chế ăn uống hoặc tránh các hoạt động xã hội do lo ngại về tình trạng tiêu hóa của mình.
• Thiếu hụt dinh dưỡng: Người mắc IBS thường có xu hướng kiêng khem quá mức, đặc biệt là những thực phẩm dễ gây kích thích đường ruột như sữa, các loại đậu, rau củ nhiều chất xơ… dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng, gây suy nhược cơ thể, sụt cân hoặc mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
• Rối loạn tâm lý: Stress là một yếu tố có thể làm trầm trọng hơn IBS, và ngược lại, IBS kéo dài cũng có thể gây ra lo âu, trầm cảm. Nhiều bệnh nhân cảm thấy căng thẳng, mất ngủ và luôn lo lắng về tình trạng tiêu hóa của mình, tạo thành vòng xoáy bệnh lý khó kiểm soát.

Do đó, việc điều trị IBS không chỉ tập trung vào triệu chứng tiêu hóa mà còn cần quản lý căng thẳng và duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý để tránh các biến chứng tiềm ẩn.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Vì hội chứng ruột kích thích là bệnh phổ biến nên người mắc hội chứng ruột kích thích hay chủ quan với bệnh. Để cẩn thận, khi người bệnh gặp một trong những trường hợp dưới đây nên đến khám bác sĩ nếu không muốn bệnh tình mình ngày một trầm trọng hơn:

• Có một vài dấu hiệu của bệnh ít nhất 3 lần trong 1 tháng
• Tình trạng của bệnh diễn ra trong 3 tháng vừa qua
• Bạn đã gặp triệu chứng của bệnh bắt đầu từ 6 tháng trở về đây

Các dấu hiệu của hội chứng ruột kích thích thường lặp đi lặp lại nên người bệnh ít chú ý, tuy nhiên khi bạn gặp 1 trong 3 trường hợp kể trên, cần đi khám ngay lập tức, để điều trị bệnh, tránh gây những biến chứng về sau.

Điều trị

Điều trị hội chứng ruột kích thích (IBS) không chỉ tập trung vào thuốc mà còn cần kết hợp điều chỉnh chế độ ăn uống, lối sống và quản lý tâm lý. Mục tiêu là kiểm soát triệu chứng, cải thiện chất lượng cuộc sống và hạn chế tái phát.

1. Điều chỉnh chế độ ăn uống

Chế độ ăn đóng vai trò quan trọng trong kiểm soát IBS. Người bệnh nên:

• Ưu tiên thực phẩm dễ tiêu hóa, giàu chất xơ hòa tan như yến mạch, khoai lang, chuối chín.
• Hạn chế thực phẩm chứa carbohydrate khó tiêu gây đầy hơi như hành, tỏi, sữa, đậu, lúa mì.
• Tránh thực phẩm kích thích: Caffeine, rượu, đồ uống có gas, thực phẩm cay nóng, dầu mỡ.
• Uống đủ nước và ăn uống đúng giờ để hỗ trợ tiêu hóa.

2. Quản lý stress và thay đổi lối sống

• Tập luyện thể dục đều đặn như yoga, đi bộ, bơi lội giúp giảm căng thẳng và hỗ trợ tiêu hóa.
• Thực hành các phương pháp thư giãn như thiền, hít thở sâu để kiểm soát trục não-ruột.
• Ngủ đủ giấc và duy trì lối sống lành mạnh.

3. Sử dụng thuốc khi cần thiết

• Thuốc chống co thắt ruột (Alverine, Mebeverine) giúp giảm đau bụng.
• Thuốc nhuận tràng (Psyllium, Macrogol) dành cho IBS thể táo bón.
• Thuốc chống tiêu chảy (Loperamide) nếu IBS kèm tiêu chảy.
• Probiotics giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
• Thuốc chống trầm cảm liều thấp có thể được chỉ định nếu IBS liên quan đến rối loạn tâm lý.

Việc điều trị cần cá nhân hóa theo từng bệnh nhân, ưu tiên thay đổi lối sống trước khi sử dụng thuốc để kiểm soát bệnh hiệu quả và bền vững.

Tràng Phục Linh PLUS hỗ trợ ngăn ngừa IBS

 

Nếu bạn đang gặp phải các triệu chứng khó chịu của hội chứng ruột kích thích như đau bụng, chướng bụng, rối loạn đại tiện tái đi tái lại, thì việc tìm kiếm một giải pháp an toàn và hiệu quả là vô cùng quan trọng. Tràng Phục Linh PLUS chính là một lựa chọn đáng cân nhắc. Đây là sản phẩm kết hợp tinh hoa Đông – Tây Y, với 4 thảo dược quý (Bạch Truật, Bạch Phục Linh, Bạch Thược, Hoàng Bá) cùng hai hoạt chất hiện đại là 5-HTP và ImmuneGamma.

Sản phẩm này đã được nghiên cứu tại Đại học Y Hà Nội và chứng minh giúp giảm nhanh các triệu chứng đau bụng, đi ngoài nhiều lần, đầy hơi… bằng cách:

• Ổn định hệ thần kinh ruột
• Giảm co thắt đại tràng
• Tái tạo niêm mạc đường ruột

Đặc biệt, 5-HTP có tác dụng chuyển hóa thành serotonin – giúp giảm căng thẳng, hỗ trợ hệ thần kinh trung ương, trong khi ImmuneGamma giúp tăng cường miễn dịch, cân bằng hệ vi sinh đường ruột.

Không chỉ giúp cải thiện triệu chứng nhanh chóng, Tràng Phục Linh PLUS còn hỗ trợ kiểm soát bệnh lâu dài, ngăn ngừa tái phát. Đây là sản phẩm uy tín, được hàng ngàn người tin dùng và đạt giải thưởng Thương hiệu Quốc gia 2024. Nếu bạn đang loay hoay tìm giải pháp cho hệ tiêu hóa của mình, Tràng Phục Linh PLUS có thể là lựa chọn đáng để thử.

✔ Để tìm nhà thuốc bán Tràng Phục Linh PLUS (nhãn đỏ), xem TẠI ĐÂY

✔ Để đặt mua Tràng Phục Linh PLUS (nhãn đỏ), giao tận nhà ĐẶT HÀNG TẠI ĐÂY

⭐ Từ 03/02-28/02: Tích đủ 6 điểm Tràng Phục Linh hoặc Tràng Phục Linh PLUS, Quý khách sẽ được TẶNG NGAY 01 hộp MEN VI SINH TRÀNG PHỤC LINH trị giá 98.000đ. Chương trình áp dụng song song với khuyến mãi Tích 6 điểm tặng 1 thường niên. Chi tiết chương trình, vui lòng liên hệ hotline miễn cước: 1800.1506