Tất tần tật về viêm đại tràng co thắt mãn tính

Theo nghiên cứu và thống kê, ở Việt Nam hiện có đến 15 – 20% dân số mắc bệnh viêm đại tràng co thắt mãn tính, tuy đây là bệnh lành tính nhưng nó ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng cuộc sống và gây ra những biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời.

Định nghĩa viêm đại tràng co thắt mãn tính

Viêm đại tràng co thắt mãn tính (hay hội chứng ruột kích thích, rối loạn chức năng đại tràng) là một bệnh lý đường tiêu hóa kéo dài, đặc trưng bởi tình trạng rối loạn chức năng co bóp của đại tràng mà không có tổn thương thực thể. Bệnh gây ra các triệu chứng khó chịu như đau bụng, chướng hơi, rối loạn tiêu hóa (tiêu chảy, táo bón hoặc xen kẽ cả hai), tái đi tái lại nhiều lần trong thời gian dài, ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống của người mắc.

Tính mãn tính của bệnh thể hiện ở sự kéo dài dai dẳng của triệu chứng, thường xuyên tái phát khi gặp yếu tố kích thích như căng thẳng, thay đổi nội tiết tố hoặc chế độ ăn uống không hợp lý. Dù không gây tổn thương nghiêm trọng đến đại tràng, nhưng bệnh khó điều trị dứt điểm và đòi hỏi người bệnh phải có chế độ sinh hoạt, ăn uống hợp lý để kiểm soát triệu chứng.

Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh bao gồm:

• Thay đổi nội tiết tố: Khoảng 70% người mắc bệnh là phụ nữ, cho thấy sự thay đổi nội tiết tố có ảnh hưởng lớn đến bệnh.
• Nồng độ serotonin bất thường: Serotonin là chất dẫn truyền thần kinh trong ruột, tác động đến nhu động ruột. Khi serotonin mất cân bằng, có thể gây tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài.
• Chế độ ăn uống không lành mạnh: Việc tiêu thụ thực phẩm dầu mỡ, không vệ sinh, đồ ăn sống, bia rượu… có thể làm trầm trọng hơn các triệu chứng của bệnh.

Triệu chứng

Viêm đại tràng co thắt mãn tính có các triệu chứng kéo dài, tái diễn nhiều lần, gây ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Một số dấu hiệu điển hình bao gồm:

• Đau bụng: Cơn đau có thể quặn thắt hoặc âm ỉ, thường xuất hiện sau khi ăn, đặc biệt là khi ăn thực phẩm cay, lạnh, sống hoặc tanh. Đau có xu hướng giảm sau khi đại tiện hoặc trung tiện.
• Rối loạn đại tiện: Người bệnh có thể bị tiêu chảy, táo bón hoặc xen kẽ cả hai. Một số trường hợp có cảm giác mót rặn, đi ngoài nhiều lần nhưng không hết phân.
• Chướng bụng, đầy hơi: Cảm giác bụng căng tức, khó chịu, nhất là sau khi ăn.
• Mệt mỏi, suy nhược: Bệnh kéo dài có thể gây đau đầu, mất ngủ, chóng mặt, tim đập nhanh, dễ cáu gắt.

Các triệu chứng của viêm đại tràng co thắt mãn tính không cố định mà có thể thay đổi theo từng giai đoạn, tùy thuộc vào yếu tố kích thích như căng thẳng, chế độ ăn uống hay sinh hoạt.thuộc vào yếu tố kích thích như căng thẳng, chế độ ăn uống hay sinh hoạt.

Chẩn đoán

Chẩn đoán viêm đại tràng co thắt mãn tính chủ yếu dựa vào triệu chứng lâm sàng, loại trừ các bệnh lý đại tràng khác và áp dụng các tiêu chuẩn y khoa. Các phương pháp chẩn đoán bao gồm:

1. Chẩn đoán lâm sàng

Bác sĩ sẽ khai thác tiền sử bệnh, thói quen ăn uống, mức độ căng thẳng và các triệu chứng điển hình như:

• Đau bụng kéo dài, thường xuyên tái phát, giảm sau khi đại tiện.
• Rối loạn đại tiện: tiêu chảy, táo bón hoặc xen kẽ cả hai.
• Chướng bụng, đầy hơi, khó chịu kéo dài nhưng không có dấu hiệu viêm nhiễm nặng.

2. Chẩn đoán cận lâm sàng

Mặc dù viêm đại tràng co thắt mãn tính không gây tổn thương thực thể, bác sĩ vẫn có thể chỉ định một số xét nghiệm để loại trừ các bệnh lý khác như viêm loét đại tràng, ung thư đại tràng,… Các phương pháp bao gồm:

• Xét nghiệm phân: Giúp kiểm tra nhiễm khuẩn, ký sinh trùng hoặc máu ẩn trong phân.
• Xét nghiệm máu: Đánh giá tình trạng viêm nhiễm hoặc thiếu máu.
• Nội soi đại tràng: Là phương pháp quan trọng nhất giúp loại trừ các tổn thương thực thể như viêm loét, polyp, ung thư đại tràng.
• Siêu âm ổ bụng hoặc chụp X-quang đại tràng: Được sử dụng trong một số trường hợp để kiểm tra cấu trúc đại tràng.

3. Tiêu chuẩn chẩn đoán Rome IV

Theo tiêu chuẩn Rome IV, viêm đại tràng co thắt mãn tính được xác định khi bệnh nhân có triệu chứng đau bụng tái diễn ít nhất 1 ngày/tuần trong 3 tháng gần nhất, kèm theo ít nhất 2 trong 3 tiêu chí sau:

• Đau bụng liên quan đến đại tiện.
• Thay đổi số lần đi ngoài.
• Thay đổi hình dạng và tính chất của phân.

Việc chẩn đoán chính xác giúp phân biệt viêm đại tràng co thắt mãn tính với các bệnh lý đại tràng khác và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

Điều trị

Điều trị viêm đại tràng co thắt mãn tính tập trung vào kiểm soát triệu chứng, cải thiện chất lượng cuộc sống và ngăn ngừa tái phát. Phương pháp điều trị bao gồm điều chỉnh lối sống, dùng thuốc và các biện pháp hỗ trợ khác.

1. Thay đổi lối sống và chế độ ăn uống

Ăn uống khoa học:

• Hạn chế thực phẩm kích thích như đồ cay, chua, rượu bia, cà phê, nước có gas.
• Tránh thức ăn dầu mỡ, khó tiêu, thực phẩm chế biến sẵn.
• Tăng cường chất xơ từ rau xanh, trái cây nhưng cần cân đối để tránh đầy hơi.
• Uống đủ nước, tránh để cơ thể mất nước do tiêu chảy.

Duy trì tâm lý ổn định:

• Giảm căng thẳng, lo âu bằng cách thiền, yoga, tập thể dục nhẹ nhàng.
• Ngủ đủ giấc, tránh thức khuya.

Tập luyện thể chất:

• Vận động nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội giúp cải thiện nhu động ruột.
• Tránh ngồi quá lâu, nên có thời gian nghỉ ngơi hợp lý.

2. Điều trị bằng thuốc Tây y

Tùy theo triệu chứng của bệnh nhân, bác sĩ có thể kê đơn một số loại thuốc sau:

Nhóm thuốc	Công dụng	Ví dụ thuốc	Liều dùng & Lưu ý
Thuốc chống co thắt	Giảm đau bụng, giảm co thắt đại tràng	Trimebutin, Phloroglucinol	Dùng theo chỉ định, tránh lạm dụng
Thuốc điều hòa nhu động ruột	Giúp ổn định chức năng ruột, giảm tiêu chảy/táo bón	Mebeverine, Alverine	Uống trước ăn 30 phút, không dùng kéo dài
Thuốc trị tiêu chảy	Giảm tần suất đi ngoài, ổn định phân	Loperamide, Smecta	Không dùng nếu nghi ngờ nhiễm khuẩn
Thuốc nhuận tràng	Hỗ trợ táo bón bằng cách làm mềm phân	Sorbitol, Psyllium husk	Dùng với nhiều nước, tránh lạm dụng
Men vi sinh (Probiotic)	Cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa	Lactobacillus, Bifidobacterium	Dùng trong hoặc sau bữa ăn để tăng hiệu quả
Thuốc an thần, giảm lo âu	Giúp kiểm soát căng thẳng, ổn định hệ tiêu hóa	Amitriptyline, Diazepam	Dùng theo chỉ định của bác sĩ, không tự ý dùng

3. Điều trị bằng Đông y

Một số bài thuốc Đông y giúp cải thiện triệu chứng, tăng cường chức năng tỳ vị:

• Thể can tỳ bất hòa: Dùng bạch truật, trần bì, bạch thược, phòng phong,…
• Thể tỳ vị khí hư: Dùng đảng sâm, bạch truật, trần bì, hoài sơn,…
• Thể khí trệ huyết ứ: Dùng sài hồ, xuyên khung, diên hồ sách,…

4. Các biện pháp hỗ trợ khác

• Xoa bóp, bấm huyệt: Giúp giảm đau bụng, thư giãn đại tràng.
• Trị liệu tâm lý: Hữu ích với bệnh nhân bị ảnh hưởng nhiều bởi căng thẳng.

Việc điều trị viêm đại tràng co thắt mãn tính cần kiên trì và kết hợp nhiều phương pháp để kiểm soát triệu chứng hiệu quả.

⭐ Tràng Phục Linh PLUS cam kết hoàn lại 100% tiền nếu không giảm triệu chứng sau 2 tháng sử dụng. Cách thức đăng ký tham gia vô cùng đơn giản, Quý khách chỉ cần gọi về tổng đài miễn cước 18001506 trước khi sử dụng sản phẩm để đăng ký.