Hải sản là món ăn khoái khẩu của nhiều người nhờ hương vị tươi ngon và giá trị dinh dưỡng cao. Tuy nhiên, đối với những ai có hệ tiêu hóa yếu, việc ăn hải sản bị đầy bụng trở thành nỗi ám ảnh: cảm giác căng tức bụng, ợ hơi, khó tiêu sau bữa ăn ngon làm giảm hẳn sự thưởng thức. Tại sao ăn hải sản dễ gây đầy hơi ở một số người?
Mục lục
Vì sao ăn hải sản dễ bị đầy bụng?
Hải sản vốn dĩ là thực phẩm giàu dinh dưỡng, vậy điều gì khiến nhiều người ăn vào lại bị đầy hơi, chướng bụng? Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến gây đầy bụng khi ăn hải sản dưới góc nhìn khoa học:
Hàm lượng đạm (protein) cao khó tiêu nếu ăn nhiều
Hải sản (như tôm, cua, cá biển) chứa lượng đạm rất cao. Khi ăn nhiều một lúc, hệ tiêu hóa phải hoạt động quá tải để phân giải protein. Nếu enzym tiêu hóa không đủ hoặc tiêu hóa chậm, thức ăn dễ ứ đọng, lên men trong ống tiêu hóa, gây đầy hơi, chướng bụng. Nghiên cứu cho thấy nếu thiếu hụt enzym pepsin, khả năng tiêu hóa đạm sẽ càng kém, khiến triệu chứng đầy hơi, khó tiêu sau ăn hải sản nặng hơn.
Chất béo và cách chế biến nhiều dầu mỡ
Hải sản nhiều dầu mỡ (chiên xù, xào bơ tỏi, sốt mayonnaise…) khiến dạ dày tiêu hóa chậm, dễ gây nặng bụng, đầy hơi, nhất là ở người tiêu hóa yếu. Các món chiên rán, xào cay thường nặng bụng hơn món hấp, luộc. Ngoài ra, uống nước ngọt có ga hoặc bia khi ăn hải sản cũng làm dạ dày thêm căng tức vì khí CO2.
Dị ứng hoặc nhạy cảm với hải sản (Histamine)
Một số người cơ địa dị ứng với hải sản, đặc biệt là cá biển chứa nhiều histamine – chất dễ gây nổi mề đay, ngứa, buồn nôn, đầy bụng. Phản ứng miễn dịch quá mức làm dạ dày-ruột co thắt, sinh hơi, chướng bụng. Ngoài ra, ăn hải sản không tươi (nhiều histamine) cũng có thể gây đầy bụng ngay cả ở người không dị ứng nặng.
Hệ tiêu hóa yếu
Ở người già, trẻ nhỏ hoặc người mắc bệnh tiêu hóa (dạ dày, ruột kích thích…), chức năng co bóp và tiết enzym giảm, khiến tiêu hóa đạm và chất béo kém hiệu quả. Vì vậy, chỉ cần ăn một lượng vừa phải hải sản cũng có thể gây chướng bụng, ợ hơi, trong khi người khỏe mạnh lại tiêu hóa bình thường. Đây là lý do bài viết tập trung vào nhóm đối tượng hệ tiêu hóa yếu để đưa ra giải pháp phù hợp.
Kết hợp thực phẩm chưa phù hợp
Theo cả khoa học và kinh nghiệm dân gian, nếu ăn hải sản mà thiếu rau xanh (thiếu chất xơ) sẽ dễ bị đầy bụng do tiêu hóa chậm. Ngược lại, nếu ăn kèm với các món dễ gây sinh hơi như đồ nhiều tinh bột, nhiều đường, đồ chua (dưa muối) hoặc uống nước đá lạnh sau ăn thì cũng dễ làm bụng trướng lên.
Ngoài ra, dân gian còn lưu ý không ăn hải sản với thực phẩm có tính hàn như dưa hấu, rau muống, nước đá… vì dễ gây lạnh bụng, đầy hơi. Một số loại trái cây giàu vitamin C (cam, chanh, ổi, dứa) cũng được khuyên tránh ăn cùng hải sản vì có thể sinh ra độc tố nhẹ, gây rối loạn tiêu hóa (dù nguy cơ này rất hiếm).
Triệu chứng đầy bụng khi ăn hải sản
Sau khi thưởng thức bữa hải sản, dấu hiệu “báo động” cho thấy bạn đang bị đầy bụng, khó tiêu có thể xuất hiện ngay hoặc vài giờ sau ăn. Các triệu chứng đầy bụng do ăn hải sản thường gặp bao gồm:
- Bụng căng tức, khó chịu: Bạn cảm thấy bụng mình căng cứng hoặc nặng trĩu một cách bất thường. Đặc biệt vùng thượng vị (trên rốn) có thể nóng rát, ấm ách do thức ăn chưa tiêu. Nhiều người mô tả bụng chướng to hơn bình thường, cử động thấy tức nặng.
- Ợ hơi, ợ nóng: Quá trình tiêu hóa đình trệ sinh ra khí khiến bạn liên tục ợ hơi để tống bớt khí ra ngoài. Đôi khi kèm ợ chua, ợ nóng do dịch vị trào ngược nhẹ, gây cảm giác nóng rát vùng ngực trên.
- Buồn nôn hoặc nôn: Nếu đầy bụng nhiều, bạn có thể thấy buồn nôn nao nao. Một số trường hợp dạ dày “phản ứng mạnh” có thể dẫn đến nôn mửa thức ăn vừa ăn để giảm áp lực trong bụng. Đây là cách cơ thể cố loại bỏ bớt thức ăn gây quá tải.
- Các dấu hiệu dị ứng đi kèm (nếu có): Ở người dị ứng hải sản, ngoài đầy bụng còn có thể xuất hiện mề đay, mẩn ngứa, da đỏ rát hoặc ngứa ran quanh miệng. Trường hợp nặng có thể có phát ban, khó thở, phù mặt, chóng mặt.
Thông thường, nếu chỉ đầy bụng nhẹ do ăn no, các triệu chứng sẽ tự hết sau vài giờ khi thức ăn dần tiêu hóa. Nhưng nếu bạn gặp đầy bụng kéo dài nhiều giờ không giảm, kèm dấu hiệu nghiêm trọng (đau bụng dữ dội, nôn nhiều, tiêu chảy, phát ban toàn thân, khó thở, tụt huyết áp) thì có thể là ngộ độc hoặc dị ứng nặng, cần đi khám ngay để tránh biến chứng nguy hiểm.
Cách xử lý nhanh khi bị đầy bụng do ăn hải sản
Khi cảm giác đầy bụng ập đến sau bữa hải sản, bạn có thể làm gì để nhanh chóng thoát khỏi sự khó chịu này? Dưới đây là những cách sơ cứu và giảm đầy hơi chướng bụng hiệu quả mà bạn có thể thực hiện ngay tại nhà:
Ngừng ăn và nghỉ ngơi hợp lý
Ngay khi thấy bụng bắt đầu căng tức, tốt nhất dừng việc ăn thêm hải sản hay bất kỳ thức ăn nào khác. Việc tiếp tục ăn sẽ chỉ làm tăng gánh nặng cho dạ dày. Hãy ngồi nghỉ ở tư thế thẳng lưng, hít thở sâu để thư giãn cơ bụng. Tránh nằm ngay sau ăn vì nằm xuống có thể làm dịch tiêu hóa trào ngược, tăng cảm giác đầy. Nếu quá khó chịu, bạn có thể kích thích nôn nhẹ (bằng cách ngoáy họng) để loại bớt thức ăn ra, giúp giảm áp lực trong dạ dày. Tuy nhiên, chỉ nên gây nôn khi thật cần thiết và phải súc miệng sạch sau đó.
Uống một cốc nước ấm
Nước ấm sẽ giúp làm “ấm bụng” và kích thích tiêu hóa tốt hơn. Ngay sau khi nôn (nếu có) hoặc khi thấy đầy bụng, hãy uống từ từ một ly nước ấm. Nước ấm giúp bù lại lượng nước mất và thúc đẩy thức ăn di chuyển xuống ruột nhanh hơn, giảm cảm giác căng chướng. Chỉ một cốc nước ấm nhỏ sau bữa hải sản cũng là giải pháp đơn giản mà hiệu quả để xoa dịu bụng dạ.
Xoa bụng nhẹ nhàng
Massage bụng là mẹo dân gian hữu hiệu để giảm đầy hơi sau khi ăn. Dùng bàn tay xoa quanh vùng rốn theo chiều kim đồng hồ, ấn nhẹ và xoa đều trong khoảng 10–15 phút. Động tác này giúp kích thích nhu động ruột, làm giảm co thắt dạ dày, tăng lưu thông máu, nhờ đó khí bị ứ đọng sẽ dễ dàng di chuyển và thoát ra ngoài (ợ hơi hoặc xì hơi). Bạn có thể nhỏ vài giọt dầu nóng (dầu gió, dầu tràm) vào tay khi xoa để làm ấm bụng hơn. Sau khoảng 10 phút massage, bạn sẽ cảm thấy bụng nhẹ dần, đỡ đầy hơn rõ rệt.
Uống trà thảo mộc ấm
Các loại trà thảo mộc như trà gừng, trà bạc hà, trà hoa cúc từ lâu đã được dùng để hỗ trợ tiêu hóa. Gừng giúp làm ấm dạ dày, giảm co thắt; bạc hà chứa menthol giúp giải phóng khí tích tụ, giảm đau bụng; hoa cúc có tác dụng an thần, thư giãn cơ tiêu hóa. Sau bữa hải sản khoảng 30 phút, uống một tách trà ấm sẽ giúp giảm nhanh cảm giác đầy hơi, khó tiêu. Đặc biệt, trà gừng được xem là “cứu tinh” cho chứng lạnh bụng, đầy hơi sau khi ăn đồ biển. Bạn có thể pha vài lát gừng tươi với nước sôi, thêm chút mật ong và uống khi còn ấm để đạt hiệu quả tốt nhất.
Uống nước tỏi
Tỏi sống được coi là kháng sinh tự nhiên tốt cho tiêu hóa. Hoạt chất allicin trong tỏi giúp tiêu diệt vi khuẩn có hại và giảm sinh hơi trong ruột. Bạn có thể đập dập 2–3 tép tỏi, hãm với nước nóng 15 phút rồi uống nước tỏi ấm. Nếu khó uống, hãy pha thêm chút mật ong. Nước tỏi sẽ giúp bụng dạ nhẹ nhõm hơn sau 1–2 lần uống.
Chườm ấm
Lấy một chai nước ấm hoặc túi chườm ấm đặt lên vùng bụng trên rốn khoảng 10 phút. Hơi ấm sẽ làm giãn cơ trơn dạ dày, giảm co thắt và giảm đau do đầy hơi. Đây là cách đơn giản nhưng hiệu quả tương tự xoa dầu, nhất là khi bạn đang nằm nghỉ.
Bổ sung men tiêu hóa (nếu cần)
Nếu cơ địa thiếu men tiêu hóa hoặc ăn quá nhiều hải sản, bạn có thể dùng men tiêu hóa bổ sung như pepsin, pancreatin, hoặc simethicone. Những enzyme này giúp phân giải thức ăn nhanh hơn, giảm đầy hơi. Tuy nhiên, chỉ nên dùng khi cần thiết và theo hướng dẫn. Nếu thường xuyên bị đầy bụng, hãy tham khảo bác sĩ để được tư vấn men tiêu hóa phù hợp.
Theo dõi và thăm khám nếu nghiêm trọng
Nếu sau khi áp dụng các biện pháp trên mà tình trạng không cải thiện hoặc nặng hơn (đau bụng, tiêu chảy, khó thở, phát ban…), bạn cần nghĩ đến khả năng ngộ độc thực phẩm hoặc dị ứng nghiêm trọng. Lúc này, hãy đi khám bác sĩ ngay. Bác sĩ có thể phải rửa dạ dày, truyền dịch chống độc hoặc tiêm thuốc chống dị ứng để tránh nguy cơ sốc phản vệ. Đừng chủ quan, việc can thiệp kịp thời sẽ bảo vệ sức khỏe và tính mạng.
Cách ăn hải sản thoải mái mà không lo đầy bụng
Phòng bệnh hơn chữa bệnh – để tránh bị đầy bụng sau khi ăn hải sản, bạn nên lưu ý một số nguyên tắc ăn uống và chế biến dưới đây. Những bí quyết này đặc biệt hữu ích cho người có hệ tiêu hóa kém, giúp bạn thưởng thức hải sản một cách dễ chịu hơn:
- Ăn lượng vừa phải, chia nhỏ bữa: Ăn khoảng 200–300g hải sản/tuần cho người lớn; 100–150g cho trẻ nhỏ, người già, để tránh quá tải tiêu hóa.
- Chọn hải sản tươi và an toàn: Mua ở nơi uy tín, chọn hải sản còn tươi sống hoặc bảo quản lạnh đúng cách, nấu chín kỹ, tránh ăn tái sống.
- Chế biến đúng cách, thêm gia vị ấm: Sử dụng hành, tỏi, gừng, sả… để khử tanh và hỗ trợ tiêu hóa; ưu tiên hấp, luộc thay vì chiên nhiều dầu mỡ.
- Ăn kèm rau xanh và tinh bột dễ tiêu: Bổ sung rau củ (salad, rau luộc) và tinh bột nhẹ (gạo lứt, khoai lang) để hỗ trợ tiêu hóa, tránh ăn xôi nếp, bánh chưng.
- Tránh kết hợp với thực phẩm “kỵ”: Không ăn cùng nước đá, dưa hấu, trái cây giàu vitamin C hoặc uống sữa ngay sau khi ăn hải sản.
- Hạn chế uống bia rượu: Bia rượu làm tăng khí trong bụng, dễ gây đầy hơi và tăng nguy cơ gout, nên tránh hoặc chỉ uống rất ít.
- Ăn chậm, nhai kỹ: Nhai kỹ giúp enzym trong nước bọt hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn, ngăn ngừa đầy bụng và giúp no đúng lúc.
- Giữ ấm bụng sau khi ăn: Uống nước ấm hoặc trà thảo mộc (gừng, bạc hà), tránh tắm ngay sau bữa ăn để phòng lạnh bụng.
- Lắng nghe cơ thể: Theo dõi phản ứng với từng loại hải sản, hạn chế ăn nếu thấy dễ đầy bụng; có thể bổ sung men tiêu hóa nếu cần.
Với những thông tin đã nêu, hy vọng rằng bạn sẽ tự tin thưởng thức hải sản mà không còn lo ngại đầy bụng, khó tiêu. Chúc bạn có những bữa ăn ngon miệng và một hệ tiêu hóa khỏe mạnh!
| ⭐ Tràng Phục Linh PLUS cam kết hoàn lại 100% tiền nếu không giảm triệu chứng sau 2 tháng sử dụng. Cách thức đăng ký tham gia vô cùng đơn giản, Quý khách chỉ cần gọi về tổng đài miễn cước 18001506 trước khi sử dụng sản phẩm để đăng ký. |
