“Chào chuyên gia, tôi thường xuyên bị đau quặn bụng từng cơn, nhất là sau khi ăn hoặc vào buổi tối. Cơn đau đến rất bất chợt, có lúc nhẹ, có lúc quặn thắt rồi lại hết. Xin hỏi nguyên nhân do đâu, có phải dấu hiệu của bệnh nguy hiểm không, và tôi nên làm gì?”
(Ngọc Minh, 34 tuổi, Hà Nội)
Giải đáp:
Chào bạn Ngọc Minh,
Tình trạng đau quặn bụng từng cơn mà bạn đang gặp phải là một triệu chứng khá phổ biến, nhưng không nên xem nhẹ. Nó có thể liên quan đến những rối loạn nhẹ trong hệ tiêu hóa, nhưng cũng có thể là dấu hiệu sớm của các bệnh lý cần can thiệp y tế. Dưới đây là phần phân tích chi tiết để bạn hiểu rõ hơn:
Đau bụng là cách gọi chung cho các biểu hiện bất thường liên quan đến các cơ quan nằm trong ổ bụng, gây ra cảm giác đau nhức hoặc quặn thắt. Các cơn đau này có thể xảy ra một cách ngắt quãng – nghĩa là đau rồi ngưng, sau đó tái diễn, và có thể xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau như phía trên rốn, dưới rốn, bên trái hoặc bên phải bụng.
Tình trạng này không phân biệt độ tuổi hay giới tính, bất kỳ ai cũng có thể gặp phải. Tuy nhiên, khi xuất hiện hiện tượng đau theo từng cơn, đó là dấu hiệu cảnh báo rằng một cơ quan nội tạng nào đó trong ổ bụng đang gặp vấn đề. Do đó, người bệnh không nên chủ quan. Đặc biệt với phụ nữ, đau bụng từng cơn còn có thể liên quan đến các bệnh lý phụ khoa, cần được thăm khám sớm để phát hiện kịp thời.
Nguyên nhân gây ra đau bụng từng cơn
Các nguyên nhân thông thường liên quan đến hệ tiêu hóa là nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến tình trạng đau bụng từng cơn. Dưới đây là những yếu tố dễ gặp trong đời sống hằng ngày:
1. Rối loạn tiêu hóa
Rối loạn tiêu hóa là tình trạng hoạt động của hệ tiêu hóa bị mất cân bằng, thường gặp sau khi ăn thực phẩm lạ, nhiều dầu mỡ hoặc không đảm bảo vệ sinh. Người bị rối loạn tiêu hóa thường có biểu hiện:
- Đau bụng quặn từng đợt
- Chướng bụng, đầy hơi
- Buồn nôn hoặc đi ngoài nhiều lần
Các cơn đau thường xuất hiện sau bữa ăn và có thể kéo dài vài giờ, gây khó chịu nhưng sẽ thuyên giảm sau khi hệ tiêu hóa được ổn định.
☛ Tìm hiểu chi tiết tại: Rối loạn tiêu hóa là gì? nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị
2. Ăn quá nhanh hoặc quá no
Việc ăn uống quá nhanh khiến cơ thể không kịp tiết đủ enzym tiêu hóa, đồng thời nuốt nhiều không khí vào bụng, gây ra hiện tượng đầy hơi, căng tức và đau từng cơn. Tương tự, ăn quá no cũng khiến dạ dày bị quá tải, co bóp mạnh hơn, gây ra cảm giác đau tức vùng thượng vị hoặc vùng quanh rốn.
3. Khó tiêu do thức ăn lạ hoặc giàu đạm, dầu mỡ
Một số người có cơ địa nhạy cảm, khi ăn phải thực phẩm lạ, đồ sống – tái, hải sản hoặc các món nhiều chất béo sẽ dễ bị khó tiêu. Điều này khiến dạ dày và ruột phải hoạt động nhiều hơn, sinh ra các cơn co thắt bất thường gây đau từng cơn, đôi khi đi kèm với ợ hơi, buồn nôn hoặc tiêu chảy nhẹ.
4. Đầy hơi, chướng bụng
Đầy hơi là tình trạng tích tụ khí trong đường ruột, gây căng chướng và đau nhẹ hoặc đau quặn từng đợt ở vùng bụng. Nguyên nhân có thể do ăn phải thực phẩm sinh hơi (như đậu, bắp cải, nước ngọt có gas), ăn uống không điều độ, hoặc do lo âu, căng thẳng. Triệu chứng thường dịu đi sau khi trung tiện hoặc đi ngoài.
☛ Tham khảo thêm: 11 cách chữa đầy hơi tại nhà
5. Táo bón
Khi phân bị ứ đọng lâu ngày trong ruột, thành ruột bị kéo giãn và kích thích co bóp để đẩy phân ra ngoài. Quá trình này có thể gây nên các cơn đau bụng âm ỉ hoặc quặn từng cơn, đặc biệt là vào buổi sáng. Người bị táo bón còn có thể cảm thấy đầy bụng, chán ăn và khó chịu kéo dài.
6. Không dung nạp một số loại thực phẩm
Một số người không thể tiêu hóa tốt một số thực phẩm nhất định như sữa (không dung nạp lactose), gluten (trong lúa mì, lúa mạch), gây ra các phản ứng như tiêu chảy, đầy bụng và đau từng cơn sau khi ăn. Tình trạng này nếu lặp lại thường xuyên sẽ làm rối loạn chức năng tiêu hóa và ảnh hưởng đến chất lượng sống.
Đa số các nguyên nhân gây đau bụng từng cơn liên quan đến tiêu hóa là lành tính và có thể phòng ngừa bằng cách điều chỉnh chế độ ăn uống, sinh hoạt. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng kéo dài hoặc lặp lại thường xuyên, người bệnh nên đi khám để loại trừ các bệnh lý nghiêm trọng hơn.
Đau bụng từng cơn cảnh báo bạn có nguy cơ mắc bệnh gì?
Không phải lúc nào đau bụng từng cơn cũng là do ăn uống hoặc rối loạn tiêu hóa thông thường. Trong nhiều trường hợp, đây là tín hiệu cảnh báo của những bệnh lý tiềm ẩn trong ổ bụng cần được phát hiện và xử trí kịp thời. Dưới đây là các bệnh thường gặp có thể liên quan đến triệu chứng này:
1. Viêm ruột thừa
Cơn đau thường khởi phát ở vùng quanh rốn, sau đó di chuyển xuống vùng hố chậu phải. Đau tăng dần theo thời gian, kèm buồn nôn, sốt nhẹ, mất cảm giác ăn ngon. Đây là trường hợp cấp cứu ngoại khoa, nếu không phẫu thuật kịp thời có thể dẫn đến vỡ ruột thừa, nhiễm trùng ổ bụng.
2. Hội chứng ruột kích thích (viêm đại tràng co thắt)
Hội chứng ruột kích thích có triệu chứng đau bụng từng cơn, thường xảy ra sau ăn hoặc khi căng thẳng. Có thể kèm tiêu chảy, táo bón xen kẽ, cảm giác đi ngoài không hết phân. Tuy không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng làm giảm chất lượng sống rõ rệt. Bệnh có xu hướng kéo dài và dễ tái phát nếu không điều chỉnh lối sống và chế độ ăn.
☛ Tìm hiểu chi tiết tại: Hội chứng ruột kích thích – nguyên nhân, triệu chứng và điều trị
3. Viêm loét dạ dày – tá tràng
Viêm loét dạ dày gây đau quặn từng cơn vùng thượng vị (trên rốn), đau âm ỉ lúc đói hoặc sau ăn no, có thể kèm ợ hơi, buồn nôn. Nếu không điều trị sớm, vết loét có thể ăn sâu và gây biến chứng nguy hiểm như xuất huyết tiêu hóa hoặc thủng dạ dày.
4. Tắc ruột
Tắc ruột có thể gây ra biểu hiện đau bụng từng cơn dữ dội, xen kẽ với các khoảng thời gian không đau, bụng chướng, bí trung – đại tiện, nôn ra dịch có mùi hôi. Trường hợp nguy hiểm, tắc ruột có thể gây hoại tử ruột, nhiễm trùng ổ bụng nếu không được xử trí kịp thời tại bệnh viện.
5. Nhiễm giun sán đường ruột
Đường ruột có giun sán gây ra đau bụng từng cơn, nhất là vào ban đêm hoặc sáng sớm. Kèm theo ngứa hậu môn, rối loạn tiêu hóa, cơ thể xanh xao. Nguyên nhân này dễ gặp ở trẻ nhỏ hoặc người lớn không tẩy giun định kỳ.
Làm gì khi bị đau quặn bụng từng cơn?
Khi gặp phải tình trạng đau quặn bụng từng cơn, việc xử lý đúng cách ngay từ đầu sẽ giúp bạn giảm bớt khó chịu, hạn chế diễn tiến nặng và tránh những biến chứng không mong muốn. Dưới đây là một số biện pháp tạm thời có thể áp dụng tại nhà trong trường hợp cơn đau nhẹ và không kèm theo dấu hiệu nghiêm trọng:
- Ngưng mọi hoạt động gắng sức, nằm nghiêng sang bên trái hoặc tư thế thoải mái nhất. Hít thở sâu, tránh lo âu vì stress có thể khiến tình trạng co thắt ruột trở nên nặng hơn.
- Dùng túi chườm hoặc khăn ấm đặt nhẹ lên vùng bụng bị đau trong 15–20 phút. Nhiệt độ ấm giúp giãn cơ, tăng tuần hoàn máu và làm dịu các cơn co thắt.
- Uống một ly nước ấm nhỏ từng ngụm để làm dịu dạ dày.
- Có thể dùng thêm các loại trà như: Trà gừng, trà bạc hà, trà hoa cúc.
- Tránh ăn thực phẩm khó tiêu trong vòng vài giờ sau khi đau bụng.
- Không nên ăn đồ ăn nhiều dầu mỡ, cay nóng, chiên rán hoặc đồ ăn sống.
- Tránh sữa, đồ uống có gas hoặc caffeine.
- Nếu cần ăn nhẹ, hãy chọn các món dễ tiêu như cháo loãng, bánh mì nướng, chuối chín.
- Không tự ý dùng thuốc giảm đau mạnh. Các loại thuốc như paracetamol, ibuprofen hay thuốc chống co thắt có thể làm mất triệu chứng tạm thời, nhưng cũng có thể che giấu bệnh lý nghiêm trọng như viêm ruột thừa, tắc ruột…
- Chỉ dùng thuốc khi có hướng dẫn từ nhân viên y tế hoặc bác sĩ.
Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Không phải mọi trường hợp đau quặn bụng từng cơn đều cần đến bệnh viện ngay lập tức. Tuy nhiên, nếu cơn đau kéo dài, tái diễn thường xuyên hoặc đi kèm với những dấu hiệu bất thường, người bệnh không nên chần chừ trong việc thăm khám. Dưới đây là những trường hợp cần gặp bác sĩ càng sớm càng tốt:
- Cơn đau kéo dài trên 6 giờ hoặc tái phát nhiều lần trong ngày
- Cơn đau khiến bạn mất ngủ, khó ăn, ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày.
- Đau bụng kèm theo sốt, nôn mửa hoặc tiêu chảy nặng
- Có máu trong phân hoặc nôn ra máu
- Bụng chướng to, đau dữ dội từng cơn rồi lan rộng
- Có bệnh lý nền đi kèm (tim mạch, tiểu đường, tăng huyết áp, viêm loét dạ dày – tá tràng,… cần được theo dõi chặt chẽ khi xuất hiện các cơn đau bụng từng cơn).
Đau quặn bụng từng cơn là triệu chứng không thể xem thường. Nó có thể chỉ là phản ứng sinh lý thông thường, nhưng cũng có thể là dấu hiệu sớm của bệnh lý tiêu hóa nghiêm trọng. Việc theo dõi triệu chứng, thời điểm xuất hiện và dấu hiệu đi kèm sẽ giúp phát hiện và điều trị kịp thời.
Trong trường hợp bạn Ngọc Minh đau lặp đi lặp lại, xuất hiện cả sau ăn và về đêm, chuyên gia khuyên bạn nên đến cơ sở y tế chuyên khoa tiêu hóa để được chẩn đoán chính xác.
Chúc bạn sớm khỏe mạnh!
🔹🔹🔹Để giúp Khách hàng vừa dễ dàng nhận biết hàng chính hãng, vừa tiết kiệm chi phí, Tràng Phục Linh PLUS có chương trình tích đủ 6 điểm tặng 1 hộp 20 viên trị giá 195.000. ➠ Cách thức nhận quà vô cùng đơn giản, bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn của tem tích điểm có trên vỏ hộp |
