Hội chứng ruột kích thích hay còn có tên gọi khác như viêm đại tràng co thắt, đại tràng chức năng. Cho tới nay nguyên nhân chính xác gây bệnh vẫn chưa được tìm ra, mọi người cần tìm hiểu về cơ chế sinh bệnh, các yếu tố nguy cơ từ đó sẽ có biện pháp phòng trị một cách hiệu quả nhất.
Mục lục
Tìm hiểu về hội chứng ruột kích thích
Hội chứng ruột kích thích (IBS) là một rối loạn chức năng của hệ tiêu hóa, đặc biệt ảnh hưởng đến ruột già, gây ra các triệu chứng như đau bụng, đầy hơi, chướng bụng, tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài. Đây là một trong những bệnh lý tiêu hóa phổ biến, với tỉ lệ mắc bệnh ước tính khoảng 10-15% dân số toàn cầu, trong đó phụ nữ có nguy cơ mắc cao hơn nam giới.
Mặc dù IBS không gây tổn thương nghiêm trọng đến ruột và không dẫn đến các bệnh nguy hiểm như ung thư đại tràng, nhưng các triệu chứng kéo dài có thể ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống, làm suy giảm hiệu suất làm việc, giấc ngủ và tâm lý của người bệnh. Điểm đặc biệt của hội chứng này là không có tổn thương thực thể, do đó việc chẩn đoán chủ yếu dựa trên triệu chứng lâm sàng và loại trừ các bệnh lý khác.
➠ Xem đầy đủ: Triệu chứng thường gặp của hội chứng ruột kích thích
Hội chứng ruột kích thích là bệnh mạn tính, có thể kéo dài nhiều năm với các đợt tái phát, nhưng không phải là không thể kiểm soát. Dù chưa có phương pháp điều trị dứt điểm, người bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát triệu chứng thông qua chế độ ăn uống, điều chỉnh lối sống và sử dụng thuốc khi cần. Việc hiểu rõ về bệnh sẽ giúp người mắc chủ động hơn trong việc điều trị, hạn chế tái phát và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Nguyên nhân gây hội chứng ruột kích thích
Hội chứng ruột kích thích (IBS) là một rối loạn chức năng của đường tiêu hóa, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên thế giới. Mặc dù chưa có nguyên nhân cụ thể được xác định, các nhà khoa học đã tìm ra nhiều yếu tố góp phần gây bệnh, cụ thể:
1. Rối loạn nhu động ruột
Ruột non và đại tràng có chức năng co bóp nhịp nhàng để tiêu hóa và đẩy thức ăn qua đường tiêu hóa. Ở những người bị IBS, nhu động ruột có thể bị rối loạn theo hai hướng:
- Co bóp quá nhanh: Khi ruột co bóp quá mạnh và nhanh, thời gian di chuyển của thức ăn qua hệ tiêu hóa bị rút ngắn, làm giảm khả năng hấp thụ nước, dẫn đến tiêu chảy.
- Co bóp quá chậm: Ngược lại, nếu ruột co bóp yếu hoặc chậm, thức ăn di chuyển chậm, làm tăng hấp thụ nước, gây táo bón.
Những cơn co thắt không đồng đều này cũng có thể gây đau bụng, đầy hơi, khó tiêu – những triệu chứng điển hình của IBS.
2. Rối loạn hệ thần kinh ruột
Hệ thần kinh ruột (Enteric Nervous System – ENS) là một mạng lưới thần kinh độc lập điều khiển các hoạt động của đường tiêu hóa. ENS có liên kết chặt chẽ với não bộ thông qua trục não – ruột (Gut-Brain Axis). Ở người bị IBS, hệ thần kinh ruột trở nên nhạy cảm hơn, dẫn đến:
- Cảm nhận đau bụng quá mức: Những kích thích nhỏ như căng thẳng, ăn uống hoặc sự thay đổi hệ vi sinh đường ruột cũng có thể gây đau hoặc khó chịu, dù với người bình thường không có phản ứng này.
- Tăng phản ứng với co thắt ruột: Những tín hiệu thần kinh từ não bộ có thể làm tăng hoặc giảm mức độ co thắt ruột, ảnh hưởng đến việc tiêu hóa và bài tiết.
Điều này lý giải vì sao nhiều người mắc IBS có triệu chứng nặng hơn khi bị căng thẳng hoặc lo lắng.
3. Mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột
Đường ruột chứa hàng nghìn tỷ vi khuẩn có lợi và có hại cùng tồn tại, tạo nên một hệ sinh thái vi sinh phức tạp. Khi sự cân bằng này bị phá vỡ, các triệu chứng của IBS có thể trở nên trầm trọng hơn. Một số nguyên nhân gây mất cân bằng hệ vi sinh bao gồm:
- Sử dụng thuốc kháng sinh kéo dài, tiêu diệt vi khuẩn có lợi.
- Chế độ ăn uống thiếu chất xơ, quá nhiều đường hoặc thực phẩm chế biến sẵn.
- Nhiễm trùng đường ruột làm giảm số lượng vi khuẩn có lợi.
Khi số lượng vi khuẩn có hại tăng lên, chúng có thể gây viêm nhiễm nhẹ ở ruột, sản sinh khí và độc tố, dẫn đến đầy hơi, tiêu chảy hoặc táo bón.
4. Yếu tố tâm lý và căng thẳng thần kinh
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng có tới 50-90% bệnh nhân IBS gặp phải các vấn đề tâm lý như lo âu, trầm cảm hoặc stress. Căng thẳng tác động trực tiếp đến hệ tiêu hóa qua cơ chế sau:
- Tăng co thắt ruột, làm thay đổi nhu động ruột, gây tiêu chảy hoặc táo bón.
- Kích thích sản xuất hormone cortisol, làm tăng phản ứng viêm trong ruột, gây đau bụng và đầy hơi.
- Ảnh hưởng đến trục não – ruột, làm tăng độ nhạy cảm của hệ thần kinh ruột, khiến các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn.
Điều này lý giải vì sao IBS thường xuất hiện hoặc trầm trọng hơn trong những giai đoạn căng thẳng kéo dài.
5. Chế độ ăn uống không phù hợp
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát IBS. Một số thực phẩm có thể kích thích các triệu chứng, đặc biệt là:
- Thực phẩm chứa nhiều FODMAPs (Fermentable Oligosaccharides, Disaccharides, Monosaccharides, and Polyols): Đây là nhóm carbohydrate khó tiêu hóa, thường có trong hành, tỏi, táo, sữa, đậu, lúa mì… Những thực phẩm này có thể lên men trong ruột, sinh ra khí, gây đầy hơi và tiêu chảy.
- Caffeine và rượu: Kích thích nhu động ruột quá mức, làm nặng thêm triệu chứng tiêu chảy.
- Đồ ăn nhiều dầu mỡ: Làm chậm quá trình tiêu hóa, gây khó tiêu và táo bón.
- Thức ăn cay: Có thể kích thích niêm mạc ruột, làm tăng cảm giác đau và khó chịu.
Vì vậy, người mắc IBS nên theo dõi chế độ ăn để xác định thực phẩm nào gây kích thích và loại bỏ chúng khỏi thực đơn hàng ngày.
6. Nhiễm trùng đường ruột và viêm ruột
Một số trường hợp IBS xuất hiện sau khi người bệnh bị nhiễm trùng đường ruột. Các tác nhân gây nhiễm trùng như vi khuẩn Salmonella, Campylobacter hoặc virus có thể gây tổn thương niêm mạc ruột, làm rối loạn nhu động ruột.
Ngoài ra, viêm ruột mãn tính có thể làm tăng nhạy cảm thần kinh ruột và thay đổi cấu trúc hệ vi sinh đường ruột, khiến bệnh nhân dễ bị IBS kéo dài ngay cả khi nhiễm trùng đã khỏi.
7. Rối loạn nội tiết tố
Nội tiết tố, đặc biệt là estrogen và progesterone, có ảnh hưởng đến nhu động ruột. Phụ nữ thường có nguy cơ mắc IBS cao hơn nam giới, và các triệu chứng của bệnh cũng có xu hướng nặng hơn trong thời kỳ kinh nguyệt hoặc thai kỳ.
Các nghiên cứu cho thấy, estrogen có thể làm giảm tốc độ co bóp của ruột, gây táo bón, trong khi progesterone lại làm tăng co thắt ruột, dễ gây tiêu chảy. Điều này có thể lý giải tại sao nhiều phụ nữ bị IBS có triệu chứng thay đổi theo chu kỳ kinh nguyệt.
Biện pháp phòng ngừa hội chứng ruột kích thích
Hội chứng ruột kích thích (IBS) là một rối loạn tiêu hóa mạn tính có thể gây ra nhiều bất tiện trong cuộc sống. Tuy không thể phòng tránh tuyệt đối, nhưng có thể giảm nguy cơ mắc bệnh và kiểm soát tốt các triệu chứng bằng cách điều chỉnh chế độ ăn uống, lối sống và tinh thần. Dưới đây là những biện pháp quan trọng giúp phòng ngừa IBS hiệu quả.
1. Xây dựng chế độ ăn uống khoa học
- Ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ hòa tan: Các loại rau củ (bí đỏ, khoai lang, cà rốt), trái cây ít axit (chuối, đu đủ, táo) và ngũ cốc nguyên cám,…
- Hạn chế thực phẩm chứa nhiều FODMAPs như đậu, lúa mì, sữa, hành, tỏi, táo, lê có thể lên men trong ruột và gây đầy hơi, đau bụng.
- Tránh đồ ăn cay nóng, dầu mỡ, thực phẩm chế biến sẵn dễ gây kích ứng đường ruột, làm tăng triệu chứng của IBS.
- Hạn chế rượu, cà phê, nước có ga làm tăng co thắt ruột và dễ gây tiêu chảy hoặc đầy hơi.
- Bổ sung lợi khuẩn (probiotics): Sữa chua, dưa cải muối giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, tăng cường tiêu hóa.
- Uống tối thiểu 2 lít nước mỗi ngày giúp làm mềm phân, hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru.
- Hạn chế sử dụng kháng sinh bừa bãi, làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
- Hạn chế thực phẩm nhiều đường và chất tạo ngọt nhân tạo vì dễ gây đầy hơi và tiêu chảy.
2. Kiểm soát căng thẳng, giữ tâm lý ổn định
- Kết hợp giữa công việc, nghỉ ngơi và giải trí để tránh căng thẳng kéo dài.
- Thiền, yoga, hít thở sâu có thể giúp kiểm soát căng thẳng và giảm triệu chứng IBS.
- Đi bộ, bơi lội, đạp xe ít nhất 30 phút/ngày giúp cải thiện chức năng đường ruột và tăng cường sức khỏe tổng thể.
- Thiếu ngủ có thể làm rối loạn hệ thần kinh ruột. Cố gắng ngủ 7-8 giờ mỗi đêm và duy trì giờ giấc ổn định.
3. Điều chỉnh thói quen sinh hoạt hợp lý
- Ăn uống đúng giờ, không bỏ bữa.
- Không ăn quá no hoặc quá đói.
- Ăn chậm, nhai kỹ giúp giảm áp lực lên hệ tiêu hóa và tránh tình trạng đầy hơi.
- Hệ tiêu hóa cần thời gian nghỉ ngơi, vì vậy nên ăn trước khi đi ngủ ít nhất 2-3 giờ.
4. Khám sức khỏe định kỳ
- Đi khám bác sĩ định kỳ để kiểm tra sức khỏe đường ruột.
- Nếu ăn một số thực phẩm nhất định gây đầy hơi, tiêu chảy hoặc táo bón, hãy loại bỏ chúng khỏi chế độ ăn.
- Không tự ý dùng thuốc nhuận tràng hoặc thuốc giảm đau mà không có chỉ định của bác sĩ, vì có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bệnh.
5. Sử dụng Tràng Phục Linh Plus
Bên cạnh đó, việc lựa chọn và sử dụng những sản phẩm từ thảo dược tự nhiên để phòng ngừa bệnh từ sớm cũng là một biện pháp tích cực.
Tràng Phục Linh PLUS là sản phẩm dành riêng cho người hội chứng ruột kích thích với 3 cơ chế tác dụng:
- Giúp giảm đau, giảm co thắt vùng bụng: tác dụng lên thần kinh trung ương của Hoàng bá và 5-HTP kết hợp với Bạch thược làm giảm đau nội tạng sẽ làm bệnh nhân giảm đáng kể cảm giác đau đớn do co thắt.
- Giảm tiêu chảy và táo bón: 4 loại cao thảo dược giúp ổn định nhu động ruột, hỗ trợ chức năng đại tràng nên giảm chứng tiêu chảy, táo bón ở bệnh nhân hiệu quả, an toàn.
- Giảm đầy bụng chướng hơi: Bạch Phục Linh có tác dụng bổ tỳ vị, các thành phần thảo dược làm giảm hiện tượng đầy hơi nhanh chóng và hiệu quả vì tác động theo hai cơ chế khác nhau.
➠ Để tìm nhà thuốc bán Tràng Phục Linh PLUS (nhãn đỏ), xem TẠI ĐÂY
➠ Để đặt mua Tràng Phục Linh PLUS (nhãn đỏ), giao tận nhà ĐẶT HÀNG TẠI ĐÂY
| ⭐ Tràng Phục Linh PLUS cam kết hoàn lại 100% tiền nếu không giảm triệu chứng sau 2 tháng sử dụng. Cách thức đăng ký tham gia vô cùng đơn giản, Quý khách chỉ cần gọi về tổng đài miễn cước 18001506 trước khi sử dụng sản phẩm để đăng ký. |
