Sau sinh mổ, nhiều mẹ thường gặp hiện tượng bụng kêu òng ọc, lục bục khó chịu, nhất là sau khi ăn hoặc khi nằm nghỉ. Điều này khiến không ít mẹ lo lắng, không biết có phải dấu hiệu bất thường hay không. Vậy bị sôi bụng sau sinh mổ có nguy hiểm không? Làm sao để cải thiện tình trạng này an toàn, hiệu quả tại nhà?
Mục lục
Hiện tượng sôi bụng sau sinh mổ
Sau sinh mổ, nhiều mẹ nhận thấy bụng phát ra âm thanh “òng ọc”, kèm theo cảm giác lục bục khó chịu trong ổ bụng. Đây là hiện tượng thường gặp, đặc biệt trong vài ngày đầu sau mổ, khi hệ tiêu hóa còn chưa ổn định trở lại.
Hiện tượng sôi bụng được hiểu là tiếng kêu của nhu động ruột khi hoạt động tiêu hóa diễn ra. Âm thanh này xảy ra khi không khí và dịch tiêu hóa di chuyển qua đường ruột. Tuy nhiên, với phụ nữ sau sinh mổ, sôi bụng có thể trở nên rõ rệt hơn do những thay đổi bên trong cơ thể.
Cảm giác đi kèm có thể bao gồm:
- Bụng sôi liên tục hoặc từng cơn, rõ ràng hơn vào buổi sáng hoặc sau khi ăn.
- Có cảm giác bụng đầy hơi, khó tiêu, đôi khi căng tức nhẹ.
- Một số trường hợp còn kèm theo ợ hơi, đi ngoài lỏng hoặc táo bón.
Về bản chất, đây là phản ứng của hệ tiêu hóa đang “khởi động lại” sau quá trình phẫu thuật. Sinh mổ là một can thiệp lớn vào ổ bụng, khiến hoạt động ruột tạm thời bị chậm lại. Khi thuốc gây mê và kháng sinh dần hết tác dụng, nhu động ruột bắt đầu hoạt động trở lại và phát ra âm thanh sôi bụng – đó là dấu hiệu hồi phục ban đầu khá phổ biến.
Tuy nhiên, không phải lúc nào hiện tượng sôi bụng cũng là dấu hiệu bình thường. Mức độ, tần suất và triệu chứng đi kèm sẽ quyết định liệu đó là phản ứng sinh lý hay dấu hiệu cần lưu ý. Các phần sau sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân và cách xử lý hiệu quả.
Nguyên nhân bị sôi bụng sau sinh mổ
Hiện tượng sôi bụng sau sinh mổ có thể bắt nguồn từ nhiều yếu tố liên quan đến phẫu thuật, thay đổi nội tiết và cả chế độ ăn uống. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất:
1. Rối loạn nhu động ruột do ảnh hưởng của phẫu thuật
Khi sinh mổ, bác sĩ sẽ tiến hành mở ổ bụng và tử cung để lấy em bé ra ngoài. Quá trình này, dù diễn ra trong môi trường vô trùng, vẫn ít nhiều ảnh hưởng đến hoạt động sinh lý của ruột non và ruột già. Sau ca mổ, nhu động ruột có thể chậm lại hoặc hoạt động không đều, gây ra tiếng sôi bụng, đầy hơi, hoặc cảm giác “lục bục” khó chịu trong bụng dưới.
2. Tác dụng phụ của thuốc gây mê, kháng sinh và thuốc giảm đau
Trong và sau khi mổ, mẹ sẽ được sử dụng các loại thuốc như:
- Thuốc gây mê hoặc gây tê tủy sống
- Thuốc kháng sinh để phòng nhiễm trùng
- Thuốc giảm đau chống co thắt
Những loại thuốc này có thể làm ức chế hoặc thay đổi hoạt động của hệ tiêu hóa, khiến ruột trở nên “lười vận động”, dẫn đến tình trạng chướng hơi, sôi bụng, ăn uống kém hấp thu.
3. Thay đổi nội tiết tố sau sinh
Sau khi sinh, đặc biệt là sinh mổ, hormone trong cơ thể mẹ thay đổi mạnh mẽ. Sự sụt giảm đột ngột của estrogen và progesterone không chỉ ảnh hưởng đến tâm trạng mà còn tác động đến nhu động ruột và khả năng tiêu hóa. Điều này khiến nhiều mẹ cảm thấy bụng yếu, dễ sôi hoặc kêu òng ọc sau bữa ăn.
4. Tích tụ khí trong ổ bụng
Khi phẫu thuật ổ bụng, dù là mở hay nội soi, đều có khả năng khiến khí bị giữ lại tạm thời trong khoang bụng. Thêm vào đó, ruột vận động chậm khiến khí không thoát ra ngoài được. Điều này dẫn đến tình trạng bụng sôi, căng tức, đầy hơi sau sinh, đặc biệt trong 1–3 ngày đầu.
5. Chế độ ăn uống không hợp lý sau sinh
Ngay sau sinh, nhiều mẹ có thể ăn uống chưa điều độ hoặc ăn nhiều món bổ nhưng khó tiêu như: thịt bò, móng giò, đậu nành, sữa… Những thực phẩm này dễ sinh hơi, khiến bụng bị đầy hơi, chướng bụng và phát ra âm thanh sôi bụng. Đồng thời, việc uống ít nước hoặc thiếu chất xơ cũng khiến mẹ dễ bị táo bón – một nguyên nhân gây rối loạn tiêu hóa phổ biến sau sinh.
6. Căng thẳng, lo lắng sau sinh
Tâm lý mẹ sau sinh thường nhạy cảm, dễ lo lắng vì thay đổi nội tiết và áp lực chăm con. Tình trạng stress, mất ngủ kéo dài có thể ảnh hưởng đến trục thần kinh ruột – não, từ đó gây rối loạn tiêu hóa, sôi bụng hoặc đau bụng lâm râm.
7. Ít vận động sau mổ
Vì vết mổ còn đau và cần thời gian hồi phục, nhiều mẹ nằm nhiều, ít đi lại. Tuy nhiên, việc ít vận động khiến ruột không được kích thích, dễ bị ứ trệ khí và thức ăn trong ruột, gây sôi bụng, đầy hơi.
Bị sôi bụng sau sinh mổ có nguy hiểm không?
Cảm giác bụng “sôi ùng ục”, lục bục khó chịu sau khi sinh mổ có thể khiến nhiều mẹ lo lắng, nhất là khi cơ thể vẫn còn yếu và đang trong giai đoạn phục hồi. Tuy nhiên, cần phân biệt rõ giữa hiện tượng sinh lý bình thường và dấu hiệu cảnh báo bất thường để có cách xử lý phù hợp.
Trường hợp sôi bụng là hiện tượng bình thường
Trong phần lớn các trường hợp, hiện tượng sôi bụng sau sinh mổ là hoàn toàn bình thường và sẽ tự hết sau vài ngày đến một tuần. Đây là dấu hiệu cho thấy:
- Hệ tiêu hóa của mẹ đang dần hoạt động trở lại sau ảnh hưởng của thuốc mê, thuốc kháng sinh.
- Các cơ quan trong ổ bụng đang được điều chỉnh để thích nghi với sự thay đổi sau khi không còn thai nhi trong tử cung.
- Ruột bắt đầu vận động lại, tiêu hóa thức ăn, sinh khí nhẹ và tạo ra âm thanh sôi bụng.
Nếu mẹ không kèm theo các triệu chứng khó chịu khác, vẫn ăn uống, đi tiêu bình thường, không sốt, không đau bụng dữ dội thì không cần quá lo lắng.
Trường hợp sôi bụng kèm dấu hiệu bất thường – cần lưu ý
Ngược lại, nếu sôi bụng đi kèm một số biểu hiện bất thường dưới đây, mẹ nên cảnh giác vì có thể là dấu hiệu của một vấn đề tiêu hóa hoặc hậu phẫu nghiêm trọng hơn:
- Sôi bụng kéo dài trên 1 tuần, kèm cảm giác đầy trướng, chướng bụng cứng.
- Đi tiêu lỏng nhiều lần trong ngày, phân sống hoặc có mùi hôi bất thường.
- Đau bụng dữ dội, đau quặn thành từng cơn hoặc âm ỉ kéo dài.
- Sốt, vết mổ sưng tấy, rỉ dịch, có dấu hiệu nhiễm trùng.
- Cảm giác buồn nôn, ăn không tiêu, ợ hơi nhiều.
Những dấu hiệu này có thể liên quan đến:
- Nhiễm khuẩn đường ruột
- Rối loạn tiêu hóa nặng
- Tác dụng phụ của thuốc
- Biến chứng sau mổ (như viêm dính ruột, bán tắc ruột…)
Khi những dấu hiệu này kéo dài, mẹ cảm thấy mệt mỏi, nên sắp xếp đến cơ sở y tế để kiểm tra và có hướng xử lý kịp thời, an toàn.
Cách cải thiện tình trạng sôi bụng sau sinh mổ tại nhà
Nếu mẹ chỉ bị sôi bụng nhẹ, không kèm triệu chứng bất thường, hoàn toàn có thể tự cải thiện tình trạng này tại nhà bằng cách điều chỉnh chế độ ăn uống, nghỉ ngơi và vận động hợp lý. Dưới đây là những phương pháp đơn giản nhưng hiệu quả:
1. Ăn uống điều độ, chọn thực phẩm dễ tiêu
Chế độ ăn sau sinh có ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động tiêu hóa của mẹ. Để giảm tình trạng sôi bụng, mẹ nên:
- Ăn chín – mềm – ấm, ưu tiên các món dễ tiêu hóa như cháo, súp, khoai, chuối chín…
- Tăng cường rau xanh, trái cây mềm, vừa cung cấp chất xơ, vừa hỗ trợ nhu động ruột.
- Uống đủ 1,5–2 lít nước/ngày, nên uống nước ấm thay vì nước lạnh.
- Hạn chế thực phẩm dễ gây đầy hơi như: đậu, sữa đặc, bắp cải, đồ chiên rán, đồ uống có gas.
- Tránh ăn quá nhanh, quá no hoặc bỏ bữa.
2. Uống trà thảo dược hỗ trợ tiêu hóa
Một số loại nước uống dân gian giúp giảm chướng bụng, hỗ trợ tiêu hóa, mẹ có thể sử dụng sau sinh mổ (nếu không dị ứng):
- Trà gừng ấm: giúp làm ấm bụng, kích thích nhu động ruột.
- Nước lá tía tô hoặc lá ổi non: hỗ trợ giảm tiêu chảy, điều hòa tiêu hóa.
- Nước vỏ quýt khô (trần bì): giảm đầy hơi, sôi bụng hiệu quả. Chỉ nên uống 1–2 cốc/ngày, không nên lạm dụng.
3. Vận động nhẹ nhàng mỗi ngày
Sau mổ khoảng 1–2 ngày, nếu sức khỏe ổn định, mẹ nên:
- Ngồi dậy, đi lại chậm rãi quanh phòng để kích thích hệ tiêu hóa hoạt động trở lại.
- Tập thở sâu, hít vào – thở ra đều để hỗ trợ lưu thông khí trong ổ bụng.
- Tránh nằm quá lâu, tránh gập người đột ngột hoặc vận động mạnh khi vết mổ chưa lành.
4. Massage nhẹ vùng bụng
Mẹ có thể xoa bụng theo chiều kim đồng hồ bằng tay ấm hoặc túi chườm ấm (nếu bác sĩ cho phép), mỗi lần 5–10 phút. Động tác này giúp giải phóng khí tích tụ, kích thích ruột vận động, giảm cảm giác sôi bụng, chướng hơi.
Lưu ý: Tránh massage trực tiếp lên vết mổ, và không chườm quá nóng.
5. Giữ tinh thần thoải mái, ngủ nghỉ đầy đủ
Stress sau sinh là yếu tố góp phần làm rối loạn tiêu hóa, mẹ bỉm nên cố gắng ngủ đủ giấc, nghỉ ngơi hợp lý, tránh căng thẳng kéo dài. Có thể nghe nhạc nhẹ, tập thiền hoặc nhờ người thân hỗ trợ chăm bé để mẹ được thư giãn tinh thần.
6. Sử dụng men vi sinh nếu cần
Nếu mẹ có biểu hiện rối loạn tiêu hóa rõ rệt (sôi bụng, tiêu chảy, đầy hơi), có thể tham khảo ý kiến bác sĩ để sử dụng men vi sinh (probiotic) nhằm:
- Cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột
- Giảm tình trạng lên men, sôi bụng
- Tăng hấp thu dưỡng chất
Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc nhuận tràng hoặc thuốc chống tiêu chảy nếu chưa có hướng dẫn của bác sĩ.
Lưu ý khi chăm sóc mẹ sau sinh mổ để phòng sôi bụng
Sau sinh mổ, cơ thể mẹ rất nhạy cảm và cần thời gian hồi phục. Bên cạnh việc chăm sóc vết mổ, thì việc hỗ trợ hệ tiêu hóa ổn định cũng rất quan trọng, đặc biệt để phòng tránh tình trạng sôi bụng, đầy hơi, khó tiêu thường gặp. Dưới đây là một số lưu ý mẹ (và người thân chăm sóc mẹ) cần nắm rõ:
Ưu tiên các món ăn mềm, dễ tiêu như cháo, súp, canh rau; tránh các thực phẩm dễ gây sinh hơi như đậu, sữa đặc, cải bắp, đồ uống có gas hoặc nhiều đường.
- Nên chia nhỏ bữa ăn trong ngày để giảm áp lực tiêu hóa cho dạ dày và ruột, đồng thời đảm bảo uống đủ nước ấm thay vì nước lạnh.
- Khuyến khích mẹ vận động nhẹ nhàng sau sinh mổ khoảng 24–48 giờ, tùy vào thể trạng. Việc đi lại sớm giúp ruột nhanh hồi phục, tránh tình trạng đầy bụng, sôi bụng, dính ruột.
- Có thể hỗ trợ mẹ xoa nhẹ vùng bụng theo chiều kim đồng hồ để kích thích nhu động ruột, nhưng tuyệt đối tránh tác động mạnh lên vùng vết mổ.
- Theo dõi dấu hiệu tiêu hóa của mẹ hằng ngày: kiểm tra xem mẹ đã đi tiêu được chưa, có bị tiêu chảy, táo bón hay sôi bụng kéo dài bất thường không.
- Giữ cho tinh thần mẹ luôn thoải mái, tránh áp lực, căng thẳng kéo dài vì stress có thể làm rối loạn trục thần kinh ruột – não, từ đó gây ảnh hưởng đến tiêu hóa.
- Không tự ý sử dụng các loại thuốc tiêu hóa, thuốc nhuận tràng hay kháng sinh nếu không có hướng dẫn của bác sĩ, vì có thể ảnh hưởng đến vết mổ hoặc sữa mẹ.
- Vệ sinh cá nhân và chăm sóc vùng bụng cẩn thận, tránh nhiễm trùng vết mổ – đây là yếu tố có thể gián tiếp gây rối loạn tiêu hóa, sôi bụng hoặc mệt mỏi kéo dài sau sinh.
Sôi bụng sau sinh mổ là hiện tượng khá phổ biến và thường không nguy hiểm nếu không đi kèm dấu hiệu bất thường. Mẹ hoàn toàn có thể cải thiện tình trạng này thông qua chế độ ăn uống hợp lý, vận động nhẹ nhàng và giữ tinh thần thoải mái. Tuy nhiên, nếu có biểu hiện kéo dài hoặc bất thường, mẹ nên chủ động thăm khám để được tư vấn kịp thời, đảm bảo sức khỏe trong giai đoạn hậu sản.
🔹🔹🔹Để giúp Khách hàng vừa dễ dàng nhận biết hàng chính hãng, vừa tiết kiệm chi phí, Tràng Phục Linh PLUS có chương trình tích đủ 6 điểm tặng 1 hộp 20 viên trị giá 195.000. ➠ Cách thức nhận quà vô cùng đơn giản, bạn chỉ cần làm theo hướng dẫn của tem tích điểm có trên vỏ hộp |
